سرشناسه: بهرام نسب، محمدسهیل،1350 -
عنوان و نام پدیدآور: پرسش های مصاحبه ای برای مناسبت های قمری/ بهرام نسب.
مشخصات نشر: تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش های اسلامی، 1390.
مشخصات ظاهری: 160ص.
شابک:978-964-514-185-9
موضوع: روزهای خاص-- پرسش ها و پاسخ ها
موضوع: ماه های قمری -- جنبه های مذهبی -- اسلام-- پرسش ها و پاسخ ها
موضوع: اسلام -- پرسش ها و پاسخ ها
شناسه افزوده: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. مرکز پژوهش های اسلامی
رده بندی کنگره:
رده بندی دیویی: 297/73
شماره کتابشناسی ملی: 2374714
ص:1
ص:2
پرسش های مصاحبه ای برای مناسبت های قمری
کد: 1635
نویسنده: محمدسهیل بهرام نسب
تهیه کننده و ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
صفحه آرا: اکرم سادات بنی زهرا
طراح جلد: حمیدحاج رمضان علی
نوبت چاپ: اول / 1390
شمارگان: 1500
بها: 28000 ریال
حق چاپ برای ناشر محفوظ است
نشانی: قم، بلوار امین، مرکز پژوهش¬های اسلامی صدا و سیما
تلفن: 2919670 _ 0251 دورنگار : 2915510
تهران: خیابان جام جم، ساختمان شهید رهبر، طبقه زیرزمین
تلفن: 22014738 _ 021 نمابر: 22164997
دفتر خراسان: مشهد _ خیابان امام خمینی رحمه الله، انتهای باغ ملی، ساختمان صبا، طبقه سوم
تلفن: 2215108 _ 0511 نمابر: 2215106
info@irc.ir www.irc.ir
شابک: 9-185-514-964-978 / ISBN: 978-964-514-185-9
ص:3
دیباچه8
پیش گفتار10
بخش اول: ماه محرم12
مناسبت اول: آغاز ماه محرم12
مناسبت دوم: یکم تا هفتم محرم، هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر14
مناسبت سوم: نهم محرم، تاسوعای حسینی20
مناسبت چهارم: دهم محرم، عاشورای حسینی23
مناسبت پنجم: دهم محرم، انفجار بمب در حرم امام رضا علیه السلام در عاشورای حسینی (1415ه.ق)29
مناسبت ششم: دوازدهم محرم، ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه31
مناسبت هفتم: 25 محرم، شهادت امام سجاد علیه السلام 33
پرسش های تکواژه ای ماه محرم36
بخش دوم: ماه صفر39
مناسبت اول: پنجم صفر، وفات حضرت رقیه علیها السلام 39
مناسبت دوم: هفتم صفر، ولادت امام کاظم علیه السلام 40
ص:4
مناسبت سوم: بیستم صفر، اربعین حسینی علیه السلام 44
مناسبت چهارم: 28 صفر، روز رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام 45
مناسبت پنجم: سیام صفر، شهادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 56
بخش سوم: ماه ربیع الاول62
مناسبت اول: یکم ربیع الاول، هجرت تاریخی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه و لیلة المبیت62
مناسبت دوم: هشتم ربیع الاول، شهادت امام حسن عسکری علیه السلام (260 ه.ق)64
مناسبت سوم: نهم ربیع الاول، آغاز امامت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف (260 ه.ق)66
مناسبت چهارم: 12 تا 17 ربیع الاول، هفته وحدت71
مناسبت پنجم: هفدهم ربیع الاول، ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 72
مناسبت ششم: هفدهم ربیع الاول، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام 75
بخش چهارم: ماه ربیع الثانی79
مناسبت اول: هشتم ربیع الثانی، ولادت امام حسن عسکری علیه السلام 79
مناسبت دوم: دهم ربیع الثانی روز وفات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام 80
بخش پنجم: ماه جمادیالاول83
مناسبت اول: پنجم جمادی الاول، روز پرستار، ولادت حضرت زینب کبری علیها السلام 83
مناسبت دوم: سیزدهم جمادیالاول، شهادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام 84
بخش ششم: جمادیالثانی90
مناسبت اول: سوم جمادی الثانی: سالروز شهادت حضرت زهرا علیها السلام 90
مناسبت دوم: بیستم جمادیالثانی، ولادت حضرت زهرا علیها السلام، روز زن و هفته بزرگداشت مقام مادر90
ص:5
مناسبت سوم: ولادت حضرت امام خمینی رحمه الله 95
بخش هفتم: ماه رجب99
مناسبت اول: حلول ماه رجب (فضیلت و اهمیت این ماه)99
مناسبت دوم: یکم ماه رجب، میلاد امام محمدباقر علیه السلام 100
مناسبت سوم: سوم رجب، شهادت امام هادی علیه السلام 103
مناسبت چهارم: اولین شب جمعه ماه رجب، لیلة الرغائب (اولین پنج شنبه ماه رجب)106
مناسبت پنجم: دهم رجب، میلاد امام محمدتقی علیه السلام 107
مناسبت ششم: دهم ماه رجب، ولادت حضرت علی اصغر علیه السلام 109
مناسبت هفتم: سیزدهم ماه رجب، میلاد امیر مؤمنان علی علیه السلام (روز پدر و روز مرد)110
مناسبت هشتم: سیزدهم رجب، آغاز ایام البیض و سنت حسنه اعتکاف120
مناسبت نهم: بیست وپنجم رجب، سالروز شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام 121
مناسبت دهم: بیستوششم رجب، وفات حضرت ابوطالب علیه السلام 121
مناسبت یازدهم: بیستوهفتم رجب، مبعث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله (13 سال قبل از هجرت)122
بخش هشتم: ماه شعبان124
مناسبت اول: حلول ماه شعبان124
مناسبت دوم: سوم شعبان، میلاد پرسرور امام حسین علیه السلام و روز پاسدار125
مناسبت سوم: چهارم شعبان، روز ولادت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام 128
مناسبت چهارم: پنجم شعبان، روز ولادت حضرت امام زین العابدین علیه السلام 129
مناسبت پنجم: یازدهم شعبان، ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام و روز جوان131
مناسبت ششم: پانزدهم شعبان، ولادت حضرت ولیعصر، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و روز جهانی مستضعفان131
مناسبت هفتم: آخرین جمعه ماه شعبان، روز غبارروبی مساجد134
بخش نهم: ماه مبارک رمضان135
ص:6
حلول ماه مبارک رمضان135
مناسبت اول: دهم رمضان، وفات حضرت خدیجه علیها السلام (سال دهم بعثت)139
مناسبت دوم: دوازدهم رمضان، عقد اخوّت و برادری میان رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام 140
مناسبت سوم: پانزدهم رمضان، ولادت سبط اکبر نبی، حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام 141
مناسبت چهارم: 15 تا 21 رمضان، هفته کمک به محرومان و مستضعفان142
مناسبت پنجم: هیجدهم رمضان (شب نوزدهم)، نخستین شب قدر145
مناسبت ششم: نوزدهم رمضان، ضربت خوردن حضرت علی علیه السلام 146
مناسبت هفتم: بیستم رمضان (شب بیستویکم)، دومین شب قدر146
مناسبت هشتم: بیستویکم رمضان، روز شهادت حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام 147
مناسبت نهم: بیست و دوم رمضان (شب بیستوسوم)، سومین روز قدر148
مناسبت دهم: آخرین جمعه ماه مبارک رمضان، روز جهانی قدس148
مناسبت یازدهم: 29 رمضان (شب سی ام)، وداع با ماه مبارک رمضان150
بخش دهم: ماه شوال152
مناسبت اول: عید فطر، اول شوال152
مناسبت دوم: پانزدهم شوال، وفات حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام 153
مناسبت سوم: پانزدهم شوال، شهادت حضرت حمزه علیه السلام 154
مناسبت چهارم: بیست وپنجم شوال، شهادت حضرت امام صادق علیه السلام 154
بخش یازدهم: ماه ذی قعده157
مناسبت اول: یکم ذی قعده، ولادت حضرت معصومه علیها السلام و روز ملی دختران157
مناسبت دوم: یکم تا هفتم ذی قعده، هفته حج157
مناسبت سوم: یازدهم ذیقعده، ولادت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام 160
مناسبت چهارم: یکم تا یازدهم ذی قعده، دهه کرامت161
مناسبت پنجم: بیستوسوم ذی قعده، روز زیارت امام رضا علیه السلام از دور و نزدیک162
ص:7
مناسبت ششم: بیستوپنجم ذی قعده، روز دحوالارض (پهن شدن زمین از زیر کعبه بر روی آب)162
مناسبت هفتم: سی ام ذی قعده، شهادت امام جواد علیه السلام 163
بخش دوازدهم: ماه ذی حجه166
مناسبت اول: یکم ذی حجه، ازدواج امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام، روز ازدواج جوانان166
مناسبت دوم: هفتم ذی حجه، شهادت امام باقر علیه السلام 168
مناسبت سوم: نهم ذ ی حجه، روز عرفه (روز نیایش)169
مناسبت چهارم: نهم ذ ی حجه، شهادت حضرت مسلم علیه السلام 172
مناسبت پنجم: دهم ذی حجه، عید قربان173
مناسبت ششم: نهم تا سیزدهم ذیحجه، ایام حج173
مناسبت هفتم: پانزدهم ذی حجه، میلاد پرسرور امام هادی علیه السلام 174
مناسبت هشتم: هیجدهم ذی حجه، عید سعید غدیر خم، انتخاب امام علی علیه السلام از سوی خدا به جانشینی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 174
مناسبت نهم: بیستوچهارم ذی حجه، روز مباهله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران و روز انگشتربخشی حضرت علی علیه السلام 176
مناسبت دهم: بیستوپنجم ذی حجه، نزول سوره هل أتی (دهر) در شأن خانواده حضرت علی علیه السلام و روز خانواده178
ص:8
دیباچه
پرسش مندی از جمله ابزار معتبر و مؤثری است که راه به پاسخ و یقین می برد که نهادینه کردن آن به معنای یاری رساندن به مخاطبان برای رسیدن به سرمنزل مقصود در جاده تعلیم و تکامل است.
هم سؤال از علم خیزد هم جواب
همچو خار و گل که از خاک است و آب
به راستی اگر بتوان مخاطبان را به خصلت پرسش مندی مجهز کرد و به آنها آموخت که طرح پرسش، کلید دستیابی به پاسخ های بزرگ است راه پرپیچ و خم آموختن هموارتر خوهد شد. زیرا داشتن پرسش، مجهز شدن به چراغی است که می تواند کوره راه های نادانستن را پیمود. پرسش چراغی در دست است برای عبور از کوچه های تاریک نادانی تا رسیدن به صبح روشن دانایی. این اعتبار تا بدانجا است که منزلت آدمی را به پرسش هایی می دانند که در دل و دیده اش موج می زند و نه فقط پاسخ هایی که در ذهن دارد.
امام محمدباقر علیه السلام می فرماید: «ألا اِنَّ السُّؤالَ مِفْتاحَ الْعِلْمِ» و پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: «دانش خزینه هایی دارد که پرسش کلیدشان می باشد. پس بپرسید تا خدا بر شما رحمت کند؛ زیرا او چهار کس را در این باره پاداش می دهد: پرسش گر، آموزگار، شنونده و دوستدار آنها.»(1) در این روایت آنچه زیاد جلب توجه می کند در کنار هم نهاده شدن شأن پرسشگر
ص:9
با معلم و متعلم است.
رسانه ملی می تواند سطح علمی مخاطبانش را از نظر تعداد و کیفیت پرسش هایی که طرح می کند محک زند. پرسش ترازوی قابل اعتمادی است برای وزن دانش افراد و اینکه مخاطب یا فراگیر ما چه می خواهد و چه باید به او آموزش داد و از آن مهم تر چگونه باید آموزش داد. یادگیری پایدار در صورتی اتفاق می افتد که یاددهنده بر اساس پرسش های مخاطب طرز یاددهی خود را پی ریزی کند و هم از آن رو فرایند یادگیری را دوام بخشد. این یک قانون است. گوینده مقبول در واقع یک شنونده قابل است. به همین قیاس پرسش گر مقیاس یک پاسخ دارنده قابل است.
امام علی علیه السلام می فرماید: «هرکه خوب سؤال کند دانا شود و هرکه دانا باشد خوب سؤال کند».
ازاین رو در اثری که با عنوان پرسش های مصاحبه ای برای مناسبت های قمری در پیش روی دارید به سؤالاتی پرداخته شده است تا با درگیر کردن ذهن مخاطبان در معادله ای ناخواسته، آنها را به سسوی پاسخ دهی سوق داده و یا عطش رسیدن به پاسخ های منطقی را در آنان زنده نمود. گفتنی است به دلیل وجود مخاطبان عام در بحث مناسبت های قمری سعی شده است سطح مخاطبان عام در پرسش ها رعایت شود علی رغم اینکه در طرح سؤالات سعی شده است تا به مباحث استدلالی و ریشه ای به نوعی دامن زده شود تا سبب بالندگی مخاطبان گردد. در پایام لازم است تا از زحمات جناب آقای سهیل بهرام نسب در تدوین این اثر تشکر و قدردانی شود.
انه ولی التوفیق
اداره کل پژوهش
مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
ص:10
پیش گفتار
شیوه پرسش و پاسخ، در آموزش معارف و یادگیری آنها، شیوه ای تأثیرگذار، کم هزینه و جذاب است. یکی از روش های به کارگیری این شیوه در رسانه، انجام مصاحبه با مردم است که در ضمن آن، پرسش و پاسخی مطرح می شود و این فرآیند به انتقال آموزه ای اخلاقی به مخاطب رسانه می انجامد. از موضوعاتی که جا دارد در مصاحبه ها مورد استفاده و تأکید قرار گیرد، مناسبت های ماه های قمری است، زیرا در این مناسبت ها مخاطب با شخصیت های معصوم شیعه و ایام و زمان های مبارک و مقدس آشنا می شود. آنچه این نوشتار به آن پرداخته است طرح سؤالاتی برای مصاحبه در موضوع مناسبت های ماه های قمری است. در این کار، از سیره رفتاری و روایات اهل بیت علیهم السلام استفاده فراوانی شده و در پرسش ها و بعضاً پاسخ های پیشنهادی، اشراب شده است. امید است این مجموعه به مرحله عمل بیانجامد و نتیجه آن، برداشته شدن گامی کوچک در ترویج فرهنگ رفتاری و اخلاقی معصومین علیهم السلام باشد.
ص:11
ص:12
بخش اول: ماه محرم
زیر فصل ها
مناسبت اول: آغاز ماه محرم
مناسبت دوم: یکم تا هفتم محرم، هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر
مناسبت سوم: نهم محرم، تاسوعای حسینی
مناسبت چهارم: دهم محرم، عاشورای حسینی
مناسبت پنجم: دهم محرم، انفجار بمب در حرم امام رضا علیه السلام در عاشورای حسینی (1415ه.ق)
مناسبت ششم: دوازدهم محرم، ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه
مناسبت هفتم: 25 محرم، شهادت امام سجاد علیه السلام
پرسش های تک واژه ای ماه محرم
مناسبت اول: آغاز ماه محرم
وقتی ماه محرم فرامی رسد، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
به نظر شما دهه محرم زنده کننده کدام ارزش های دینی است؟
از دید شما دهه محرم از بین برنده چه ضد ارزش هایی است؟
چرا یزید اصرار داشت از امام حسین علیه السلام بیعت بگیرد؟
چرا امام حسین علیه السلام زیر بار بیعت با یزید نرفت؟
علت ترس یزیدیان از قیام امام حسین علیه السلام چه بود؟
این حقیقت که «خون بر شمشیر پیروز است» برگرفته از کدام قیام تاریخی و گویای چه پیامی است؟
این جمله از کیست و گویای چه پیامی است: «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است».
چرا تنها عده ای معدود به یاری امام حسین علیه السلام شتافتند؟
امام حسین علیه السلام چگونه عزّت مداری و تن ندادن به ذلت را به جهانیان آموخت؟
ص:13
قیام امام حسین علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
چرا امام حسین علیه السلام با اینکه می دانست به شهادت می رسد، خانواده خود را به همراه برد؟
پاسخ:
(الف) زنان و کودکان توانایی بالایی در پیام رسانی و تبلیغ دارند؛
ب) از نگاه عرفانی، امام حسین علیه السلام تمام هستی خود و اطرافیان خود را بدون هرگونه کاستی در طبق اخلاص گذاشت و نتیجه اش، جاودانگی تأثیرگذاری این نهضت شد؛
ج) می خواست از چهره هتّاک و جنایت کار یزیدیان پرده بردارد).
قیام امام حسین علیه السلام در پیدایش، پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی ایران چه نقشی داشته است؟
قیام امام حسین علیه السلام، قیام در مقابل چه ناهنجاری هایی بود؟
از درس هایی که در قیام امام حسین علیه السلام نهفته است، به یکی دو مورد اشاره کنید.
مهم ترین درسی که شما از قیام امام حسین علیه السلام و نهضت عاشورا گرفته اید، چیست؟
از آثار و نتایج قیام امام حسین علیه السلام به یکی دو مورد اشاره کنید.
آیا می دانید چه عواملی سبب قداست قیام عاشورا شده است؟
وقتی دهه محرم فرامی رسد، چه فضایی در خانواده تان حاکم می شود؟
ص:14
شما بزرگداشت دهه محرم را در انجام چه آداب و اعمالی می دانید؟
به نظر شما آیا یاد کردن امام حسین علیه السلام باید در دهه محرم منحصر باشد؟ چرا؟
مهم ترین اعمال و آدابی که شما در دهه محرم انجام می دهید، چیست؟
پیام هر ساله دهه محرم به مسلمانان و آزادگان جهان چیست؟
بهترین نوع عزاداری و عرض ارادت نسبت به امام حسین علیه السلام و شهدای کربلا را چه می دانید؟
شما معمولاً دهه محرم را چگونه آغاز می کنید؟
مناسبت دوم: یکم تا هفتم محرم، هفته احیای امر به معروف و نهی از منکر
هدف اصلی امام حسین علیه السلام از قیام علیه طاغوت زمان خود چه بود؟ پاسخ:
(امر به معروف و نهی از منکر، قیام در مقابل منکرات اجتماعی.)
مقصود امام حسین علیه السلام از این جمله چه بود و گویای چه پیامی است: «من برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کردم».
چگونه می توانیم راه امام حسین علیه السلام را در احیای امر به معروف و نهی از منکر ادامه دهیم؟
وظیفه ما در قبال زنده نگه داشتن هدف و آرمان قیام سیدالشهدا علیه السلام چیست و قلمرو آن تا کجاست؟
ص:15
به نظر شما راه احیای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، انجام چه کارها یا برنامه هایی است؟
از دید شما آثار و پی آمدهای فراگیر شدن «امر به معروف و نهی از منکر» در جامعه چیست؟
از نگاه شما هدف از نام گذاری این هفته، به هفته «احیای امر به معروف و نهی از منکر» چیست؟
چگونه می توان از آفت شعارزدگی در مسئله احیای امر به معروف و نهی از منکر جلوگیری کرد؟ (به چند راهکار عملیاتی اشاره فرمایید.)
در دین مبین اسلام، امر به معروف و نهی از منکر واجب است یا مستحب؟
آیا امر به معروف و نهی از منکر مخصوص زمان یا مکان خاصی است؟ چرا؟
شما در دوراهی انجام امر به معروف و نهی از منکر و تن دادن به محذورات عرفی و ترک امر به معروف و نهی از منکر کدام راه را برمی گزینید؟ چرا؟
آیا امر به معروف و نهی از منکر بر همه افراد جامعه واجب است یا به گروهی خاص اختصاص دارد؟ چرا؟
آیا اهل امر به معروف و نهی از منکر هستید؟
( اگر پاسخ مخاطب، مثبت است، این پرسش ها پرسیده شود:
الف) انگیزه شما از این کار چه بوده است؟
ب) چه آثار مثبتی از این کار دیده اید؟
ص:16
ج) هنگامی که امر به معروف یا نهی از منکری می کنید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
د) به آنان که این واجب دینی را ترک می کنند، چه توصیه ای دارید؟
ه_) آیا به دوستان و نزدیکان خود نیز انجام این کار را توصیه کرده اید؟
و) برای تأثیرگذاری امر به معروف یا نهی از منکری که انجام می دهید، از چه شیوه هایی بهره می گیرید؟
( اگر پاسخ مخاطب منفی است، این پرسش ها پرسیده شود:
الف) چرا؟ آیا ترک این واجب دینی را می توان توجیه کرد؟
ب) آیا ترک این فریضه دینی را در جامعه مضر نمی دانید؟
ج) آیا انجام و احیای آن را مفید نمی دانید؟
د) آیا در آینده، قصد امر به معروف و نهی از منکر را دارید؟ چرا؟
ه_) آیا می دانید امر به معروف و نهی از منکر یک واجب و تکلیف دینی است؟
امر به معروف و نهی از منکر به چه معناست؟ مثال بزنید.
چرا باید امر به معروف و نهی از منکر کنیم؟
پاسخ:
(چون دستور دین و عامل حفظ ارزش های اخلاقی جامعه است.)
از فواید مثبت امر به معروف و نهی از منکر به چند مورد اشاره کنید؟
چرا برخی افراد از انجام این فریضه دینی شانه خالی می کنند؟ آیا عمل آنها را صحیح می دانید؟ چرا؟
آیا امر به معروف و نهی از منکر مخصوص گروه سنی خاصی است؟
ص:17
چرا؟
به نظر شما فراگیری امر به معروف و نهی از منکر تا چه حد در به انزوا کشاندن و نابودی گناهان و تخلف های اجتماعی مؤثر است؟ چرا؟
چگونه می توان افراد جامعه را به انجام امر به معروف و نهی از منکر تشویق کرد؟ (به چند راهکار عملی اشاره کنید.)
به نظر شما خانواده چه نقشی در فرهنگ سازی امر به معروف و نهی از منکر دارد؟ چگونه؟
آیا تا کنون کسی شما را امر به معروف یا نهی از منکر کرده است؟ تا چه حد این اتفاق به شما در عمل به ارزش ها و دوری از ضد ارزش ها کمک کرده است؟ (آیا می توانید به یک مورد اشاره کنید.)
آیا ترس، خجالت، هم رنگ جماعت شدن و بی مبالاتی می تواند توجیه های مناسبی برای ترک این فریضه الهی باشد؟ چرا؟
به نظر شما امر به معروف و نهی از منکر چه جایگاهی در شیوه های تربیتی دارد؟ میزان اثرگذاری آن تا چه حد است؟
ترک امر به معروف و نهی از منکر در میان افراد جامعه را با بالا رفتن آمار فسادهای اخلاقی و اجتماعی تا چه حد مرتبط می دانید؟ چرا؟
طرح امنیت اخلاقی که از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر است، تا چه میزان موفق بوده است؟
چرا باید این طرح، استمرار داشته باشد؟
این طرح چه آثار و پی آمدهای مثبتی در جامعه داشته است؟
ما چگونه می توانیم از این طرح شجاعانه و مؤثر پشتیبانی کنیم؟
اجرای طرح های مشابه این طرح را در نهادهای مختلف جامعه (اداره ها،
ص:18
مراکز آموزشی، مراکز تفریحی و...) تا چه حد مفید و ضروری می دانید؟ چرا؟
با مسئولان و مجریان طرح امنیت اخلاقی چه سخنی دارید؟
شنیده شده است برخی افراد با این طرح مخالفت هایی کرده اند. با آنان چه سخنی دارید؟
اگر از مسئولان یا مجریان این طرح بودید، چه ابتکاراتی انجام می دادید؟
اجرای این طرح و طرح هایی از این دست را تا چه حد در امنیت خود و خانواده تان مؤثر و ضروری می دانید؟ از مسئولان چه درخواستی دارید؟
نهادهای فرهنگی (حوزه، دانشگاه، مراکز آموزشی، رسانه ملی، مطبوعات و...) در قبال فریضه امر به معروف و نهی از منکر چه وظایفی دارند؟
شما به عملکرد نهادهای فرهنگی در قبال این فریضه دینی چه نمره ای می دهید؟ چه توصیه ای به آنها دارید؟
ارزیابی شما از وضعیت موجود امر به معروف و نهی از منکر در جامعه چیست؟
نقش رفتار و گفتار را در تأثیرگذار بودن امر به معروف و نهی از منکر تا چه حد می دانید؟ چرا؟ مثال بزنید.
آیا نمونه ای از امر به معروف یا نهی از منکر تأثیرگذار در زندگی خود یا نزدیکانتان به خاطر دارید؟
آیا اهل امر به معروف و نهی از منکر نسبت به خودتان هستید؟ چرا؟
به نظر شما اهل عمل بودن شخص امر و نهی کننده، تا چه میزان در
ص:19
تأثیرگذاری امر و نهی او دخالت دارد؟ چرا؟
امام حسین علیه السلام با قیام خود قصد امر به چه معروف ها و نهی از کدام منکرات زمان خود را داشت؟
از معروف های ترک شده و منکرهای ترویج شده در جامعه امروزی به چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(معروف: 1. رعایت حقوق دیگران (حق الناس) در ابعاد مالی، آبرویی و اجتماعی؛ 2. حفظ و صیانت از بیت المال؛ 3. تقید به ظواهر دینی؛ 4. اهمیت دادن به نماز؛ 5. حجاب و پوشش اسلامی؛ 6. صداقت؛ 7. نظم؛ 8. رعایت قانون.
منکر: 1. تجاوز به حقوق دیگران؛ 2. درآمدهای نامشروع؛ 3. بدحجابی؛ 4. بی توجهی به مسئله محرم و نامحرم؛ 5. ظهور فرقه های منحرف؛ 6. شبکه های نامشروع ماهواره؛ 7. دروغ و غیبت؛ 8. ترک یا سبک شمردن نماز؛ 9. بی نظمی؛ 10. قانون گریزی.)
پیام این سخن امام حسین علیه السلام چیست: «شایسته نیست مؤمن، فردی را که در حال معصیت است، از کارش نهی نکند».(1)
آیا این بهانه که «چون دیگران امر به معروف یا نهی از منکر نمی کنند، پس من هم نمی کنم»، صحیح است؟ چرا؟
پیش بینی شما از سطح فرهنگ جامعه در صورت همگانی شدن امر به معروف و نهی از منکر چیست؟
ص:20
اگر با کسی که مشغول انجام کار خلافی است، روبه رو شوید، چه می کنید؟ چرا؟
آیا صمیمیت یا خویشاوندی را مانع امر به معروف و نهی از منکر می دانید؟ چرا؟
چرا بعضی از امر به معروف و نهی از منکرها نتیجه نمی دهد یا نتیجه معکوس در پی دارد؟
واکنش شما در برابر کسی که شما را امر به معروف یا نهی از منکر کند، چیست؟ چرا؟
چقدر روحیه انتقادپذیری دارید؟ تا چه اندازه، انتقادها را توجیه می کنید؟
شما از چه نوع امر به معروف یا نهی از منکری که نسبت به شما شود، استقبال می کنید؟
چرا بعضی ها وقتی امر به معروف یا نهی از منکر می شوند، به توجیه روی می آورند و از پذیرش آن طفره می روند؟
روحیه انتقادپذیری را تا چه حد در رشد اخلاقی افراد مؤثر می دانید؟ چرا؟
شما در امر به معروف یا نهی از منکر از چه شیوه ای استفاده می کنید؟
چه نوع امر به معروف یا نهی از منکری را غلط و بی اثر می دانید؟
مناسبت سوم: نهم محرم، تاسوعای حسینی
به نظر شما برجسته ترین خصوصیت حضرت ابوالفضل علیه السلام کدام است؟
آیا می دانید لقب «باب الحوائج» به چه معناست؟
ص:21
پاسخ:
(وسیله برآورده شدن حاجت ها.)
حضرت عباس علیه السلام با چه کاری گذشت و ایثار را به انسان ها آموخت؟
چگونه می توانیم با الگو قرار دادن حضرت عباس علیه السلام، گذشت و ایثار را در زندگی خود نهادینه و اجرا کنیم؟
یک جمله در وصف وفای حضرت عباس علیه السلام نسبت به امام حسین علیه السلام بگویید.
یک جمله در وصف ادب حضرت عباس علیه السلام نسبت به امام حسین علیه السلام بگویید.
عشق و اطاعت محض حضرت عباس علیه السلام نسبت به امام زمان خود چگونه می تواند الگوی عملی برای ما باشد؟
نقش حضرت عباس علیه السلام را در جاودانگی نهضت عاشورا تا چه حد می دانید؟
از ویژگی های اخلاقی حضرت عباس علیه السلام به چند مورد اشاره فرمایید. پاسخ:
(وفا، ادب، ولایت مداری، شجاعت، غیرت، ایثار.)
ارادت قلبی خود را به حضرت ابوالفضل علیه السلام در یک جمله بیان کنید.
به نظر شما عباس یعنی:....
چگونه می توانیم در عمل، پیرو حضرت عباس علیه السلام باشیم؟
ص:22
به نظر شما حضرت ابوالفضل علیه السلام چه انتظاراتی از عزاداران دارد؟
پاسخ:
(1. دوری از گناهان؛ 2. انجام واجبات دینی؛ 3. اهل گذشت و ایثار بودن؛ 4. غیرتمندی.)
عشق ایرانیان نسبت به حضرت عباس علیه السلام را چگونه می بینید؟
آیا تا کنون موفق به زیارت حرم باصفای حضرت عباس علیه السلام شده اید؟ چه احساسی در هنگام زیارت آن حضرت داشتید؟
رمز جاودانگی حضرت عباس علیه السلام در دل های شیعیان و دلیل عشق آنان به حضرت چیست؟
چند لقب از القاب حضرت عباس علیه السلام را نام ببرید.
چرا حضرت عباس علیه السلام از دیگر شهیدان کربلا ممتاز شده است و در قیامت، همه شهدا به مقام حضرت غبطه می خورند؟
علاقه به حضرت عباس علیه السلام تا چه اندازه در بهبود رفتارهای فردی مؤثر است؟ چرا؟
زیارت حضرت عباس علیه السلام چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
اگر به زیارت حرم حضرت عباس علیه السلام موفق شوید، نخستین جمله ای که هنگام زیارت بر زبان جاری می کنید، چیست؟
به نظر شما چه ویژگی یا ویژگی هایی از حضرت عباس علیه السلام می تواند برای نسل جوان ما سرمشق باشد؟
آیا تا کنون خود یا نزدیکانتان به حضرت عباس علیه السلام متوسل
ص:23
شده اید؟ چه نتیجه ای در پی داشته است؟
چرا حضرت عباس علیه السلام در کنار نهر فرات از آب ننوشید؟
چرا برخی از مردم، نام «ابوالفضل» یا «عباس» را برای فرزندان خود انتخاب می کنند؟
به نظر شما چرا مردم چنین دل باخته و عاشق حضرت عباس علیه السلام هستند؟
در یک جمله خطاب به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، شهادت عموی بزرگوارشان را تسلیت بگویید.
اگر روزی خادم افتخاری حرم مطهر حضرت عباس علیه السلام شوید، در فرصت به دست آمده چه می کنید؟
ذکر «یا اباالفضل» چه اثری در گوینده آن دارد که بسیاری از شیعیان در مشکلات و سختی ها آن را به کار می برند؟
مقام و شخصیت حضرت ابوالفضل علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
مناسبت چهارم: دهم محرم، عاشورای حسینی
چرا مصیبت شهادت امام حسین علیه السلام بزرگ ترین مصیبت هاست؟
چرا همه آزادگان جهان، امام حسین علیه السلام را دوست دارند؟
وقتی نام مبارک «حسین» را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
آزادگی و زندگی باعزت آن حضرت چگونه می تواند الگوی عملی در زندگی ما باشد؟
ص:24
مظلومیت امام حسین علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
از ویژگی های اخلاقی امام حسین علیه السلام به چند مورد اشاره کنید.
چگونه می توانیم در عمل، پیرو حقیقی امام حسین علیه السلام باشیم؟
امام حسین علیه السلام چه انتظاراتی از ما دارند؟
عشق ایرانیان را نسبت به امام حسین علیه السلام چگونه می بینید؟
آیا تا کنون موفق به زیارت امام حسین علیه السلام شده اید؟ در هنگام زیارت چه حسی داشتید؟
به نظر شما رمز جاودانگی امام حسین علیه السلام در قلوب شیعیان چیست؟
به نظر شما چرا مردم چنین دل باخته و عاشق و دل سوخته امام حسین علیه السلام هستند؟
چند لقب از القاب امام حسین علیه السلام نام ببرید.
پاسخ:
(ثارالله، سیدالشهدا علیه السلام، سید جوانان اهل بهشت، چراغ هدایت و....)
به نظر شما زیارت حرم امام حسین علیه السلام چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
آیا تا کنون به امام حسین علیه السلام متوسل شده اید؟ چه نتیجه ای در پی داشته است؟
به نظر شما چرا امام حسین علیه السلام حتی زیر تیرباران کوفیان، نماز اول وقت خود را ترک نکرد؟
ص:25
وقتی نام مبارک آن حضرت را می شنوید، کدام ویژگی آن حضرت را بیشتر به یاد می آورید؟
چرا بسیاری از مردم نام اهل بیت از جمله «حسین» را برای فرزندان خود برمی گزینند؟
اگر الان کنار حرم مطهر امام حسین علیه السلام بودید، چه می کردید؟
شهادت سیدالشهدا علیه السلام را در یک جمله به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
اگر روزی خادم افتخاری حرم امام حسین علیه السلام شوید، چگونه از این فرصت استفاده می کنید؟
در یاد امام حسین علیه السلام چه سرّی نهفته است که قلب انسان را مملو از حزن و اندوه می کند؟
محبت به امام حسین علیه السلام تا چه حد در اصلاح رفتارهای فردی مؤثر است؟ چرا؟
ارادت قلبی خود را نسبت به امام حسین علیه السلام در یک جمله بیان کنید.
شخصیت امام حسین علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
تا چه حد خود را در دین و ایمان فعلی تان، مدیون امام حسین علیه السلام می دانید؟ چرا؟
این جمله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله «حسین از من و من از حسینم»، بیانگر چه مقامی برای امام حسین علیه السلام است؟
این حدیث در صدد رساندن چه پیامی برای دین داری ما است: «همانا حسین، چراغ هدایت و کشتی نجات است».
ص:26
شرکت در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام تا چه حد در تربیت افراد مؤثر است؟ چرا؟
شما با شرکت در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام چه پاداشی را انتظار دارید؟
چرا آن حضرت تا آخرین لحظات از نصیحت دشمنانش دست برنداشت؟
پاسخ:
(چون آن حضرت، چراغ هدایت و کشتی نجات است.)
در عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام به ویژه سید الشهدا علیه السلام چه آثار مثبتی نهفته است؟
پاسخ:
(1. افزایش محبت به اهل بیت علیهم السلام ؛ 2. رشد ایمان و اعتقادات مذهبی؛ 3. آماده شدن روح برای پذیرش خوبی ها و گریز از بدی ها؛ 4. انتقال فرهنگ شیعی به نسل های بعد.)
فلسفه عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام حسین علیه السلام چیست؟ (چرا عزاداری می کنیم؟)
به نظر شما قبولی عزاداری امام حسین علیه السلام چه شرایطی دارد؟
پاسخ:
(1. اخلاص و دوری از ریا و خودنمایی؛ 2. پرهیز از هرگونه تضییع حقوق دیگران؛ 3. پرهیز از ارتکاب هر گناهی هم زمان یا پس از عزاداری.)
به نظر شما در ایام عزاداری هنگام وقت نماز، نماز مقدّم است یا
ص:27
عزاداری؟ چرا؟
آیا عزاداری هایی را که تا پاسی از شب ادامه می یابد و چه بسا موجب قضا شدن نماز صبح می شود، صحیح می دانید؟ چرا؟
شعار «هیهات منا الذله» چه درس بزرگی را به آزادگان جهان داده است؟
به یکی دو مورد از درس های نهضت عاشورا اشاره فرمایید.
پاسخ:
(1. صبر در راه خدا؛ 2. شجاعت دینی؛ 3. غیرت دینی؛ 4. غیرت ناموسی؛ 5. ولایت مداری؛ 6. اطاعت محض از امام زمان؛ 7. وفا، ایثار و گذشت؛ 8. شهادت طلبی؛ 9. جان بر کف بودن در راه خدا؛ 10. دین د اری به بهای دادن جان.)
«تن به ذلت ندادن» که از درس های عاشوراست، چگونه باید الگوی عملی در زندگی ما باشد؟ مثال بزنید.
پاسخ:
(1. تن دادن به گناه در واقع، تن دادن به ذلت در مقابل شیطان است؛ 2. قرض گرفتن های غیرضروری نوعی پذیرش ذلت و خواری است؛ 3. ادامه دوستی با کسانی که از توهین، تمسخر، اهانت و تحقیر نسبت به ما ابایی ندارند، نوعی پذیرش ذلت دایمی است؛ 4. خضوع یک طرفه و بی جا در برابر انسان های متکبر یا ثروتمند یا دارای منصب، ذلت است؛ 5. زیر بار قسط و وام رفتن برای عقب نماندن از مردم در چشم و هم چشمی ها.)
ص:28
شما چه کسانی را یزیدیان زمان ما می دانید؟
هنگام اشک ریختن بر مظلومیت امام حسین علیه السلام چه حسی به شما دست می دهد؟
باید بغض ما نسبت به قاتلان و دشمنان اهل بیت علیهم السلام تا چه حد باشد؟ چرا؟
آیا تا کنون خود یا اطرافیان شما برای امام حسین علیه السلام نذر کرده اید؟ آیا این کار را می توان نوعی عرض ارادت به آن حضرت دانست؟
شما هنگام نوشیدن آب چگونه امام حسین علیه السلام را یاد می کنید؟ آیا این کار را به فرزندانتان نیز آموخته اید؟
آیا از فضیلت نماز خواندن با مهر تربت سیدالشهدا علیه السلام چیزی می دانید؟ پاسخ:
(قبولی نماز و عبور آن از حجاب های هفتگانه، سیره امام صادق علیه السلام بوده.)
آیا اهل انس با زیارت عاشورا هستید؟ چند وقت یک بار آن را می خوانید؟
آیا می دانید در قرآن کریم کدام سوره، منسوب به امام حسین علیه السلام است؟ پاسخ:
(فجر.)
از انس آن حضرت با قرآن کریم چه می دانید؟
از زندگی و سرنوشت حرّ چه درسی می توان گرفت؟
چرا امام حسین علیه السلام حرّ را بخشید؟
ص:29
آیا آن حضرت هر گناه کاری را که مانند حرّ توبه حقیقی کند، در پذیرفته شدن توبه اش کمک خواهد کرد؟
در این کلام حضرت که به دشمنانش فرمود: «اگر دین ندارید، آزاده باشید»، کدام ظلم و کدام چهره آنها افشا شده است؟
از نهضت عاشورا و قیام امام حسین علیه السلام چه تأثیرات مثبتی در زندگی و رفتارهای شخصی خود مشاهده می کنید؟ مثال بزنید.
اصلی ترین بعد مظلومیت آن حضرت را چه می دانید؟
امام حسین علیه السلام با خون مطهر خود چه حقایقی را اثبات کرد؟
چگونه می توانیم فرهنگ عمیق عاشورا را بهتر به نسل های بعدی منتقل کنیم؟
به نظر شما کدام یک از رذایل اخلاقی دشمنان حضرت سبب شد که آنان دست به چنین جنایتی بزنند؟
به نظر شما چه عواملی سبب به وجود آمدن چنین قساوت قلبی در دشمنان امام حسین علیه السلام شد؟
چه ابعادی از فرهنگ عاشورا در جامعه ما فراموش شده است؟
کدام یک از مشکلات فرهنگی و اخلاقی جامعه ما، نتیجه فراموشی فرهنگ عاشوراست؟
مناسبت پنجم: دهم محرم، انفجار بمب در حرم امام رضا علیه السلام در عاشورای حسینی (1415ه.ق)
وقتی خبر بمب گذاری را شنیدید، چه احساسی به شما دست داد؟
به نظر شما چرا عاملان این حادثه، روز دهم محرم (عاشورا) را برای
ص:30
انجام این کار انتخاب کردند؟
آیا این عمل ننگین را اهانتی گستاخانه به امام رضا علیه السلام و شیعیان می دانید؟ چرا؟
عاملان این فاجعه چه هدفی از این کار داشتند؟ آیا به هدف خود رسیدند؟
چرا عاملان این جنایت، این بمب گذاری را در حرم امام رضا علیه السلام انجام دادند؟
به نظر شما هدایت کنندگان و پشتیبانان اصلی این گونه حوادث تروریستی چه کسانی هستند؟
با عاملان این بمب گذاری و هدایت کنندگان پشت پرده آنها چه سخنی دارید؟
به نظر شما چه عاقبتی در دنیا و آخرت در انتظار عاملان چنین حوادثی است؟
به نظر شما چه اعمال یا عواملی سبب می شود کسی به این مرتبه از قساوت قلبی برسد که در حرم امام معصوم چنین عمل گستاخانه ای را مرتکب شود؟
پاسخ:
(انجام گناه، دین گریزی و دنیاطلبی، داشتن ارتباط با دشمنان اهل بیت علیهم السلام.)
به نظر شما عاملان و هدایت کنندگان آنان با توجه به بی نتیجه بودن این گونه تلاش های مذبوحانه، چه عبرتی باید بگیرند؟
این حادثه تا چه میزان از خصومت و رذالت دشمنان اهل بیت علیهم السلام
ص:31
پرده برداشت؟
چرا سازمان های بین المللی و کشورهای مدعی مبارزه با تروریسم معمولاً نسبت به این گونه حوادث سکوت می کنند؟
چه سخنی با خانواده های شهیدان این حادثه غم بار دارید؟
مناسبت ششم: دوازدهم محرم، ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه
صبر یعنی چه؟ چگونه این مفهوم در اسارت اهل بیت امام حسین علیه السلام تجلی کرد؟
راضی بودن به رضای خدا یعنی چه؟ تجلی این مفهوم در واقعه اسارت اهل بیت امام حسین علیه السلام چه درسی برای ما به همراه دارد؟
نقش حضرت زینب علیها السلام در حفظ عزت و نپذیرفتن ذلت حتی در وضعیت دشواری همچون اسارت، چه درسی برای ما دارد؟
حضرت زینب علیها السلام در طول مدت اسارت چگونه بارها هیمنه دروغین یزیدیان را در هم شکست و آنها را رسوا کرد؟
این جمله حکیمانه حضرت زینب علیها السلام که درباره وقایع عاشورا فرمود: «ما رأیت الا جمیلاً؛ من جز زیبایی چیزی ندیدم» به چه معناست؟
چه چیزی سبب چنین نگاهی برای آن حضرت بود؟
پاسخ:
(1. خداشناسی در مرتبه عالی؛ 2. رضایت کامل نسبت به قضا و قدر الهی؛ 3. عبودیت کامل.)
چرا اسیران کربلا در هیچ مرحله ای از اسارت، هیچ گونه ضعفی از خود
ص:32
نشان ندادند؟
صبر و شکیبایی اسیران کربلا چه درس هایی به ما می دهد؟
چرا یزیدیان با وجود همه سخت گیری ها، هتاکی ها، تهمت ها و جنایت هایی که نسبت به اسیران کربلا انجام دادند، به اهداف خود نرسیدند؟
به نظر شما قرآن خواندن امام حسین علیه السلام در بالای نیزه، چه پیامی به همراه داشت؟
پاسخ:
(1. یزیدیان با قرآن جنگیدند؛ 2. راه امام حسین علیه السلام راه قرآن است؛ حق نابودشدنی نیست.)
چرا یزیدیان حتی از قرآن خواندن امام حسین علیه السلام در بالای نیزه متنبه نشدند؟
چه درس هایی برای ما در واقعه اسیری اهل بیت امام حسین علیه السلام نهفته است؟
حضرت زینب علیها السلام هنگام اسارت چه مسئولیتی را به بهترین وجه ممکن انجام داد؟
پاسخ:
(1. رساندن پیام عاشورا؛ 2. اثبات حقانیت امام حسین علیه السلام ؛ 3. رسوا کردن منافقان زمان؛ 4. تدریس عملی صبر و استقامت در راه دین خدا؛ 5. عبودیت و بندگی خدا؛ 6. مبارزه با طاغوت؛ 7. حفظ حجاب.)
ص:33
اطاعت محض حضرت زینب علیها السلام از امام زمان خود چه درسی را برای بانوان زمان ما در پی دارد؟
دغدغه فراوان بانوان کاروان اسیران نسبت به حفظ حجاب و پوشش اسلامی در سخت ترین شرایط اسارت، چه درسی برای بانوان زمان ما دارد؟
به نظر شما نقطه اتکای اسیران کاروان کربلا در طول مدت اسارت چه بود؟
پاسخ:
(1. ایمان قوی و مستحکم؛ 2. توکل به خداوند.)
به نظر شما هدف حضرت سجاد علیه السلام و حضرت زینب علیها السلام از ایراد سخنرانی و خطبه، در مدت اسارت چه بود؟
پاسخ:
(1. رسوا کردن یزیدیان؛ 2. اثبات حقانیت اهل بیت علیهم السلام و راه سید الشهدا علیه السلام ؛ 3. تبیین پیام های نهضت و قیام حسینی؛ 4. خنثی کردن تبلیغات مسموم و دروغین یزیدیان.)
مناسبت هفتم: 25 محرم، شهادت امام سجاد علیه السلام
چند لقب از القاب مبارک امام چهارم را نام ببرید.
پاسخ:
(1. سجاد؛ 2. زین العابدین؛ 3. سید الساجدین.)
لقب مبارک «سجاد» به چه معناست و چه الگویی در این لقب نهفته
ص:34
است؟
لقب مبارک «زین العابدین» به چه معناست و به کدام فضیلت آن امام اشاره دارد؟
سیره عملی امام سجاد علیه السلام در فروخوردن خشم (کظم غیظ) چگونه می تواند الگوی عملی در زندگی ما باشد؟ آیا شما اهل این خصلت هستید؟
سیره عملی امام سجاد علیه السلام در «ترحم به زیردستان» و «کمک به محرومان» چگونه باید الگوی عملی ما در زندگی باشد؟
از میزان انس امام سجاد علیه السلام به نماز چه می دانید؟
پاسخ:
(در سیره عملی ایشان آمده است که در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواندند.)
از ویژگی های اخلاقی امام سجاد علیه السلام به یکی دو مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(1. کظم غیظ (فروخوردن خشم)؛ 2. ترحم به زیردستان؛ 3. کمک به محرومان؛ 4. عبادت بسیار؛ 5. کفالت فقیران و ایتام و....)
نام کتاب امام سجاد علیه السلام چیست؟ چقدر با آن انس دارید؟
اینکه حضرت سجاد علیه السلام تضییع حقوق دیگران را ناپسند دانسته،(1) دربردارنده چه هشدار و چه پیامی است؟ چند مصداق برای تضییع حقوق دیگران را بیان کنید.
ص:35
آیا تا به حال موفق به زیارت قبر مطهر امام سجاد علیه السلام در بقیع شده اید؟ چه احساسی داشتید؟
به نظر امام سجاد علیه السلام این سخن حکیمانه در پی رساندن چه پیامی است؟ «بهترین کلید برای کارها، راست گویی است».(1)
در این سخن حکیمانه امام سجاد علیه السلام چه پیام اخلاقی نهفته است: «سعادت انسان در معاشرت با افراد صالح است.»(2) به نظر شما افراد صالح چه کسانی هستند؟
چرا مردم این قدر دلباخته زیارت ائمه بقیع اند؟
زیارت ائمه بقیع چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
کدام ویژگی های امام سجاد علیه السلام می تواند الگوی نسل جوان ما باشد؟ پاسخ:
(انس با عبادت، اهتمام جدی به نماز، خوف از خدا.)
وقتی نام مبارک امام سجاد علیه السلام را می شنوید، به کدام ویژگی اخلاقی آن حضرت بیشتر می اندیشید؟
در یک جمله، شهادت مظلومانه امام سجاد علیه السلام را به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
علاقه و محبت به امام سجاد علیه السلام تا چه اندازه در تربیت اخلاقی افراد مؤثر است؟
چرا خداوند در قرآن کریم، ما را به محبت اهل بیت علیهم السلام سفارش فرموده است؟
در یک جمله، ارادت قلبی خود را نسبت به امام سجاد علیه السلام بیان
ص:36
فرمایید.
شخصیت امام سجاد علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
عمل کردن به این سخن امام سجاد علیه السلام در اصلاح فرهنگ اخلاقی جامعه چه نقشی دارد: «از آرزوهای طولانی بپرهیزید».(1)
چگونه می توانیم در عمل، پیرو حقیقی امام سجاد علیه السلام باشیم؟
آیا کتابی را در مورد زندگانی و فضایل حضرت سجاد علیه السلام می شناسید؟
چند کتاب درباره زندگی حضرت سجاد علیه السلام مطالعه کرده اید؟
پرسش های تک واژه ای ماه محرم
٭ درباره هر واژه، یک کلمه یا یک جمله بفرمایید. (در یک کلمه یا یک جمله، احساس خود را نسبت به هر واژه بیان کنید.)
( «حسین علیه السلام »
پاسخ:
(محبوب خدا، خون خدا، سرور آزادگان، عشق قلبی شیعیان، مظلوم،... که حرمش در قلبمان است، چراغ هدایت، کشتی نجات، زینت دوش نبی.)
( زینب علیها السلام
پاسخ:
(خداوند صبر، تکیه گاه اسیران کربلا، شیرزن کربلا، حامی حسین علیه السلام، یگانه الگوی پرستاری، فاطمه ثانی.)
ص:37
( ابوالفضل العباس علیه السلام
پاسخ:
(کوه شجاعت، معدن ادب، عشق حسین علیه السلام، انیس کودکان کربلا، علمدار حسین علیه السلام، ساقی، معلم غیرت، آموزگار وفا.)
( دیگر مواردها:
کربلا، عطش، آب، عصر عاشورا، عاشورا، تاسوعا، نماز ظهر عاشورا، علی اصغر علیه السلام، اسیری، تربت حسین علیه السلام، زندگی باعزت، ذلت گریزی، هیهات منا الذلة، حرّ، ظهر عاشورا، محر»م، تازیانه، آتش و خیمه، یاد حسین علیه السلام، صبر، شجاعت، غیرت، قیام برای خدا، شهادت، اشک، امر به معروف و نهی از منکر، مجلس عزاداری، دسته های عزا، پیراهن سیاه، یزید، شمر، حرمله، عمر سعد.
ص:38
ص:39
بخش دوم: ماه صفر
زیر فصل ها
مناسبت اول: پنجم صفر، وفات حضرت رقیه علیها السلام
مناسبت دوم: هفتم صفر، ولادت امام کاظم علیه السلام
مناسبت سوم: بیستم صفر، اربعین حسینی علیه السلام
مناسبت چهارم: 28 صفر، روز رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام
مناسبت پنجم: سی ام صفر، شهادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
مناسبت اول: پنجم صفر، وفات حضرت رقیه علیها السلام
حضرت رقیه علیها السلام دختر کدام امام معصوم است و در چند سالگی از دنیا رفت؟
آیا می دانید مرقد مطهر حضرت رقیه علیها السلام در کجاست؟
آیا تا به حال مرقد مطهر حضرت رقیه علیها السلام را زیارت کرده اید؟
تا چه حد حضرت رقیه علیها السلام را در گشودن گره های بزرگ توانا می دانید؟ چرا؟
رحلت مظلومانه حضرت رقیه علیها السلام تا چه حد در رسوا کردن چهره پنهان یزید نقش داشت؟
در یک جمله وفات حضرت رقیه علیها السلام را به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
اگر روزی خادم افتخاری حرم مطهر حضرت رقیه علیها السلام شوید، از این فرصت مغتنم چگونه استفاده می کنید؟
ص:40
مناسبت دوم: هفتم صفر، ولادت امام کاظم علیه السلام
به نظر شما برجسته ترین ویژگی امام موسی کاظم علیه السلام چیست؟
آیا روایتی از حضرت کاظم علیه السلام به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. «دوستی با مردم، نصف عقل است»؛ 2. «از ما نیست کسی که هر روز، خود را حساب رسی نکند».)(1)
کدام جنبه از زندگی امام کاظم علیه السلام برای شما درس آموز بوده است؟ چه درسی گرفته اید؟
نام و لقب مشهور امام هفتم چیست؟
به چند لقب از القاب حضرت کاظم علیه السلام اشاره کنید.
پاسخ:
(صابر، صالح، باب الحوائج، امین.)
آیا می دانید لقب مبارک «کاظم» به چه معناست و چرا به امام هفتم شیعیان چنین لقبی داده شده است؟
پاسخ:
(به معنای فروبرنده خشم.)
لقب مبارک «باب الحوائج» به چه معناست و چرا امام کاظم علیه السلام در میان مردم به این لقب شهرت یافته است؟
از ویژگی های اخلاقی امام کاظم علیه السلام به چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
ص:41
(تهجد، تقید به دادن صدقه، روزه مستحبی، حلم، سخاوتمندی، حسن خلق، استغفار روزانه پنج هزار بار.)
آیا می دانید سیره عملی امام کاظم علیه السلام در قبال کسی که به آن حضرت بدی می کرد، چه بود؟ شما چه درسی از این رفتار کریمانه می گیرید؟
پاسخ:
(بدی را با خوبی پاسخ می دادند.)
شما چه پیامی از این سخن امام کاظم علیه السلام برداشت می کنید: «ادای امانت و راستگویی، روزی آور است».(1)
این کلام امام کاظم علیه السلام را توضیح دهید. «خیانت و دروغ، فقر و نفاق می آورد.»(2) چه رابطه ای میان خیانت و دروغ با فقر و نفاق می بینید؟
یک مصداق امروزی برای این حدیث امام کاظم علیه السلام بیان فرمایید: «بپرهیز از آنکه مالت را در اطاعت خدا خرج نکنی؛ چراکه دو برابر آن را در گناه خرج خواهی کرد».(3)
در این کلام امام کاظم علیه السلام، مراد از مساوی بودن دو روز چیست: «کسی که دو روزش مساوی باشد، مغبون (زیان دیده) و کسی که روز دومش بدتر از روز اولش باشد، ملعون است.»(4) مغبون بودن یعنی چه؟ چند مصداق امروزی ذکر فرمایید.
چند مصداق برای این کلام امام کاظم علیه السلام ذکر کنید: «بپرهیز از
ص:42
آنکه خداوند تو را در گناهی که از آن نهیت کرده، ببیند و در طاعتی که به آن امرت کرده، نبیند».(1)
چرا در روایات، زیارت امام کاظم علیه السلام همانند و هم رتبه با زیارت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علی علیه السلام معرفی شده است؟
چند تن از فرزندان بزرگوار امام کاظم علیه السلام را نام ببرید. آیا تا کنون به زیارت آنها رفته اید؟ چند بار؟
با توجه به این کلام امام کاظم علیه السلام که «هر کس حسن نیت داشته باشد، رزقش زیاد می شود.»(2) به چند مورد از مصادیق حسن نیت اشاره فرمایید.
با توجه به روایت پیشین، به نظر شما چه رابطه ای میان حسن نیت و زیاد شدن روزی وجود دارد؟
شما از شنیدن این کلام امام کاظم علیه السلام چه احساسی دارید: «مؤمن کم حرف و پرعمل است و منافق پرحرف و کم عمل».(3)
چند مصداق از دنیادوستی نکوهیده برای این کلام امام کاظم علیه السلام ذکر فرمایید: «هر کس دنیا را دوست بدارد، خوف آخرت از قلبش می رود».(4)
آیا تا به حال به باب الحوائج، امام موسی کاظم علیه السلام، توسل
ص:43
جسته اید؟ به چه انگیزه ای؟
آیا الگو قرار دادن امام کاظم علیه السلام در حلم و سخاوت می تواند در اصلاح اخلاق ما مؤثر باشد؟ چگونه؟
ارادت قلبی خود را در جمله ای کوتاه نسبت به امام کاظم علیه السلام بیان فرمایید.
به نظر شما، امام کاظم علیه السلام چه انتظاراتی از پیروان خود دارد؟
چرا مردم این قدر به امام کاظم علیه السلام عشق و ارادت می ورزند؟
چه ویژگی هایی از امام کاظم علیه السلام می تواند برای جوانان ما الگو باشد؟ پاسخ:
(پاسخ بدی را با خوبی دادن، استغفار روزانه، اهل صدقه بودن، کنترل خشم و غضب.)
آیا تا کنون موفق به زیارت حرم مطهر امام کاظم علیه السلام شده اید؟
پاسخ مثبت:
(هنگام زیارت چه حسی به شما دست می داد؟ پاسخ منفی آرزوی زیارت آن حضرت را دارید؟ اگر موفق به زیارت شوید، چگونه عرض ارادت خواهید کرد؟)
وقتی نام مبارک حضرت موسی بن جعفر علیه السلام را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
آیا کتابی را در مورد زندگانی، سیره و احادیث چهارده معصوم علیهم السلام می شناسید؟
ص:44
پاسخ:
(منتهی الآمال شیخ عباس قمی رحمه الله.)
انگیزه و نیت کسانی که نام مبارک «کاظم» را برای فرزندان خویش برمی گزینند، چیست؟
اگر روزی خادم افتخاری حرم مطهر کاظمین علیها السلام شوید، چگونه از این فرصت استفاده خواهید کرد؟
آیا در مجالسی که به عنوان بزرگداشت میلاد امام کاظم علیه السلام تشکیل می شود، شرکت می کنید؟
شرکت در مجالس بزرگداشت اهل بیت علیهم السلام چه آثار تربیتی و دینی برای شرکت کنندگان به همراه دارد؟
روز پربرکت تولد امام کاظم علیه السلام را در یک جمله به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تبریک بگویید.
کمترین کاری که در روز میلاد امام کاظم علیه السلام می توان انجام داد، چیست؟
چگونه باید چنین اعیادی را گرامی بداریم؟
مناسبت سوم: بیستم صفر، اربعین حسینی علیه السلام
روز اربعین چه روزی است و چرا شیعیان در آن به عزاداری می پردازند؟
بهترین مکان زیارتی در روز اربعین کجاست؟ چرا؟
از اعمال مستحبی روز اربعین چیزی می دانید؟
ص:45
پاسخ:
(زیارت اربعین، زیارت حرم مطهر امام حسین علیه السلام.)
چرا در برخی روایات، زیارت اربعین را از علامت های مؤمن و شیعه دانسته اند؟
در جمله ای کوتاه، اربعین را به صاحب عزای امروز تسلیت بگویید.
اگر الان در کنار بارگاه مطهر امام حسین علیه السلام بودید، چه می کردید؟
در روز اربعین کدام صحابی معروف پیامبر صلی الله علیه و آله قبر امام حسین علیه السلام را زیارت کرد؟
به نظر شما شرکت در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام تا چه میزان در تقویت ایمان افراد مؤثر است؟ چرا؟
چگونه می توان مجالس اهل بیت علیهم السلام را غنای بیشتری بخشید؟
به نظر شما چه مجلسی مورد عنایت اهل بیت علیهم السلام است؟
مجالس اهل بیت علیهم السلام را چه آسیب هایی تهدید می کند؟
تا چه حد دین و اعتقادات مذهبی خود را مدیون امام حسین علیه السلام می دانید؟ چرا؟
مهم ترین درس نهضت و قیام امام حسین علیه السلام چیست؟
وقتی اربعین حسینی فرامی رسد، چه حالی به شما دست می دهد؟
چقدر امام حسین علیه السلام را دوست دارید؟ چرا؟
مناسبت چهارم: 28 صفر، روز رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام
زیر فصل ها
الف) رحلت جان سوز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
ب) شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام
ص:46
الف) رحلت جان سوز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
برجسته ترین ویژگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را چه می دانید؟
پاسخ:
(مهربانی، نرمی رفتار، اخلاق نیک.)
آیا از سخنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله حدیثی به خاطر دارید؟
(توجه: این پرسش را می توان با القای قبلی احادیث زیر به مخاطب، به پرسش و پاسخی آموزنده و پیام دار تبدیل کرد.)
پاسخ:
(1. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ملعون است کسی که زحمت خود را بر دوش مردم بیندازد».
2. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «بهترین جهاد امت من، انتظار فرج است».
3. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «با ایمان ترین شما، خوش اخلاق ترین شماست».
4. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «امانت دار بودن، رزق می آورد و خیانت کردن، فقر».
5. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «نگاه محبت آمیز فرزند به والدین خود، عبادت است».
6. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «هر کس از مدارا کردن محروم باشد،
ص:47
از همه نیکویی ها محروم شده است».
7. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مدارا کردن با مردم، نیمی از ایمان است»).(1)
کدام برهه از زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای شما درس آموز بوده است؟ چه درسی گرفته اید؟
اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رحمة للعالمین است، به چه معناست؟
الگو قرار دادن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا چه میزان در رشد اخلاقی افراد جامعه مؤثر است؟ چرا؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را در یک جمله توصیف کنید.
ارادت قلبی خود را نسبت به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در یک جمله ابراز کنید.
به نظر شما آن حضرت چه انتظاراتی از ما دارد؟
چه ابعادی از رفتار و زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می تواند الگوی جوانان ما باشد؟
چرا دین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دیگر ادیان را تحت الشعاع خود قرار داده است؟
از نظر دین، اعتقادات مذهبی و اخلاق، خود را تا چه حد مدیون آن حضرت می دانید؟ چرا؟
ص:48
رمز جاودانگی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در قلوب مسلمانان چیست؟
آیا می دانید نام مبارک «محمد» به چه معناست؟
پاسخ:
(بسیار ستایش شده.)
زیارت قبر مطهر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
اینکه خداوند در قرآن، حضرت محمد صلی الله علیه و آله را صاحب «خلق عظیم» دانسته به چه معناست؟ ما به عنوان پیروان آن حضرت چه وظیفه ای داریم؟
آیا تا به حال به زیارت حرم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رفته اید؟ پس از زیارت آن حضرت، از نظری معنوی و اعتقادی، چه تغییری در شما رخ داد؟
واجب بودن صلوات بر حضرت محمد صلی الله علیه و آله در تشهد نمازهای روزانه بیانگر چیست؟
چقدر با کتاب نهج الفصاحه آشنایید؟
وقتی نام مبارک حضرت محمد صلی الله علیه و آله را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
از معجزه «شق القمر» که حضرت محمد صلی الله علیه و آله انجام داد، چه می دانید؟
وقتی حضرت محمد صلی الله علیه و آله را یاد می کنید، ناخودآگاه کدام
ص:49
صفت والای آن حضرت را به یاد می آورید؟ چرا؟
در یک جمله، رحلت (شهادت) حضرت محمد صلی الله علیه و آله را به محضر مقدس امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
چرا بسیاری از مردم نام ها و القاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را برای فرزندان خود برمی گزینند؟ این نام گذاری چه آثاری دارد؟
کدام نام در روایات، بهترین نام برای مردان شده است؟
پاسخ:
(محمد.)
آیا می دانید نام چند امام از ائمه علیهم السلام، محمد است؟
پاسخ:
(امام محمدباقر علیه السلام، امام محمدجواد علیه السلام، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف.)
به چند مورد از ویژگی های اخلاقی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اشاره فرمایید.
انگیزه انسان مؤمن از تشرف به حرم نبوی چیست؟
آیا اگر حاجتی نداشته باشید، باز هم به زیارت حرم نبوی می روید؟ چرا؟
به نظر شما شرکت در مجلس عزای اهل بیت علیهم السلام تا چه حد در رشد تربیتی و اخلاقی افراد مؤثر است؟ چرا؟
چقدر با ذکر صلوات مأنوسید؟ چه تأثیری از آن می گیرید؟
ما با ذکر شریف صلوات، از خداوند چه چیزی درخواست می کنیم؟
ص:50
آیا در فضیلت ذکر صلوات، روایتی به یاد دارید؟
وقتی با ذکر صلوات، بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و خاندان آن حضرت درود می فرستید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
مراد از آل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در صلوات چه کسانی هستند؟
روزانه چند بار صلوات می فرستید؟
مداومت بر ذکر شریف صلوات، چه آثار و برکاتی در پی دارد؟
پاسخ:
(همواره به یاد اهل بیت علیهم السلام بودن، بهره مند شدن از دعای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، آمرزش گناهان و....)
کدام آیه قرآن کریم، ما را امر به صلوات کرده است؟
پاسخ:
(احزاب: 56: «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا».
درود خدا و فرشتگان بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به چه معناست؟
چرا خداوند ما را به صلوات امر کرده است؟
آیا از وصیت و سفارش های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هنگام رحلت چیزی می دانید؟
پاسخ:
(فرمود: «از من نیست کسی که نمازش را سبک بشمرد».)(1)
ص:51
تا چه حد حضرت محمد صلی الله علیه و آله را در زندگی خود، الگو قرار داده اید؟ چرا؟
اسوه حسنه (الگوی نیکو) بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به چه معناست و چگونه می توان از آن بهره جست؟
چه سخنی با کشورهای اهانت کننده به مقام حضرت محمد صلی الله علیه و آله دارید؟ چرا این کار را کردند؟ چه نتیجه ای گرفتند؟
در این روایت نبوی، میان گناه و مرگ چه رابطه ای می بینید: «کمتر گناه کن تا مرگ بر تو آسان شود».(1)
«بهشت زیر پای مادران است»(2) به چه معناست؟
در این حدیث نبوی چه ارتباطی میان خوش اخلاقی و ریشه کنی گناهان می بینید: «خوش اخلاقی، گناه را آب می کند همان طور که آفتاب یخ را».(3)
غیرت نداشتن را چگونه با این حدیث نبوی در تضاد می بینید؟ «خداوند، غیرتمند است و مرد غیرتمند را دوست دارد».(4)
«بهترین جهاد امت من، انتظار فرج است.»(5) در این حدیث نبوی، انتظار فرج یعنی چه و چرا به عنوان بهترین نوع جهاد معرفی شده است؟
چند مصداق امروزی برای این کلام نبوی ذکر کنید: «ملعون است کسی
ص:52
که زحمت خود را بر دوش مردم بیندازد».(1)
چند مصداق برای این کلام شریف نبوی ذکر کنید: «دست خدا با جماعت است».(2)
از شنیدن این حدیث نبوی چه تأثیری در خود احساس می کنید: «باایمان ترین شما، خوش اخلاق ترین شماست».(3)
منشأ محبت و علاقه شما به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چیست؟
کمترین کاری که در روز رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به عنوان عرض ارادت به آن حضرت می توان انجام داد، چیست؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «من در میان شما دو چیز گران بها بر جای می گذارم.» مقصود ایشان از آن دو چیز چیست؟
ب) شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام
به نظر شما برجسته ترین ویژگی امام حسن مجتبی علیه السلام چیست؟
آیا از سخنان امام حسن علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. «هر کس اطاعت کند، رستگار و هر کس معصیت کند، گمراه می شود».
2. «هر کس توبه کند، به سوی خدا هدایت می شود».)(4)
کدام برهه از زندگی امام حسن علیه السلام برای شما درس آموز بوده است؟ به چه دلیل؟
ص:43
آیا می دانید نام «حسن» و لقب «مجتبی» به چه معناست؟
پاسخ:
(حسن = زیبا، مجتبی = برگزیده، انتخاب شده.)
آیا از القاب شریف امام حسن علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(مجتبی، سبط اکبر، زکی، امین.)
آیا می دانید کدام یک از امامان ما به لقب «کریم اهل بیت علیهم السلام » معروف است؟ چرا؟
چرا امام حسن علیه السلام ناچار شد با معاویه صلح کند؟
پاسخ:
(خیانت یاران حضرت و حمایت نکردن آنها از قیام.)
آیا تا به حال به امام مجتبی علیه السلام متوسل شده اید؟ به چه انگیزه ای؟
الگو قرار دادن علم و صبر امام حسن علیه السلام تا چه حد می تواند در اصلاح رفتارها و کاهش اختلاف ها مؤثر باشد؟
امام حسن علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
ارادت قلبی خود را نسبت به حضرت حسن علیه السلام در یک جمله بیان فرمایید.
اگر امام حسن علیه السلام الان در میان بود، چه انتظاراتی از ما داشت؟ چرا؟
چه ابعادی از رفتار و زندگی امام حسن علیه السلام می تواند برای جوانان ما الگو باشد؟
پاسخ:
ص:54
(عبادت بسیار، راست گویی، صبور بودن، خشوع در نماز و عبادت.)
آیا تا کنون موفق به زیارت قبر مطهر امام حسن علیه السلام در بقیع شده اید؟ (اگر پاسخ، مثبت بود: هنگام تشرف چه حسی به شما دست می داد؟ اگر پاسخ، منفی بود: آیا آرزوی زیارت قبر غریب آن حضرت را ندارید؟)
راز جاودانگی امام حسن مجتبی علیه السلام در قلوب شیعیان چیست؟
اگر زمینه ساخت بارگاه و حرم برای ائمه بقیع فراهم شود، شما کمک مالی خواهید کرد؟ چرا؟
زیارت امام حسن علیه السلام و دیگر ائمه بقیع چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟ چرا؟
وقتی نام حضرت حسن علیه السلام را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ کدام ویژگی آن حضرت را به یاد می آورید؟
آیا کتابی را در مورد زندگانی امام مجتبی علیه السلام می شناسید؟
در یک جمله، شهادت مظلومانه حضرت حسن علیه السلام را به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
یک جمله درباره غربت و مظلومیت امام مجتبی علیه السلام بگویید.
به چند مورد از ویژگی های اخلاقی و فضایل حضرت حسن علیه السلام اشاره فرمایید.
پاسخ:
(عفو و گذشت بسیار، صبر و حلم فراوان، رسیدگی به فقیران (انفاق نصف اموال خود به آنها)، راست گویی.)
ص:55
آیا می دانید امام حسن علیه السلام چگونه و به دست چه کسی به شهادت رسیدند؟
چرا معاویه نقشه شهادت امام حسن علیه السلام را طراحی کرد؟
از وصیت های حضرت حسن علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. «در حلال دنیا، حساب و در حرام آن، عقاب است».
2. «برای آخرت خود چنان کار کن که گویا فردا خواهی مرد».
3. «هر کس توبه کند، به سوی خدا هدایت می شود».)(1)
آیا می دانید حضرت عبدالعظیم حسنی از نوادگان کدام امام معصوم است؟ درباره فضیلت زیارت ایشان چه می دانید؟
پاسخ:
(از نوادگان امام حسن مجتبی علیه السلام است و زیارت ایشان در روایات، معادل زیارت امام حسین علیه السلام معرفی شده است.)
آیا می دانید چه کسی نام «حسن» را برای امام مجتبی علیه السلام برگزید؟
پاسخ:
(خداوند متعال به وسیله جبرئیل امین به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وحی کرد.)
با توجه به این حدیث امام مجتبی علیه السلام : «برای آخرت خود چنان کار کن که گویا فردا خواهی مرد»،(2) کار برای آخرت یعنی چه و چه
ص:56
مصداق هایی دارد؟
با توجه به این حدیث امام حسن علیه السلام : «در حلال دنیا حساب و در حرام آن عقاب است»،(1) برای مال حلال و مال حرام چند مصداق ذکر کنید.
با توجه به این حدیث امام مجتبی علیه السلام : «هر کس اطاعت کند، رستگار و هر کس معصیت کند، گمراه می شود»،(2) برای اطاعت و معصیت چند مصداق بیان کنید؟
تا چه حد صبر و حلم امام مجتبی علیه السلام را در زندگی و رفتارهای خود الگو قرار داده اید؟
کدام یک از فرزندان امام حسن علیه السلام در کربلا به شهادت رسیدند؟
پاسخ:
(عبدالله بن حسن و قاسم بن حسن علیه السلام.)
کمترین کاری که در روز شهادت امام حسن علیه السلام برای عرض ارادت به آن حضرت می توان انجام داد، چیست؟
مناسبت پنجم: سی ام صفر، شهادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
برجسته ترین ویژگی امام رضا علیه السلام چیست؟
آیا روایتی از امام رضا علیه السلام به یاد دارید؟
ص:57
پاسخ:
(1. «ایمان، انجام واجبات و ترک محرمات است».(1)
2. «برادر بزرگ تر به منزله پدر است».)(2)
شما از سیره رفتاری و زندگی امام رضا علیه السلام چه درس هایی گرفته اید؟ به دو مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(1. به جان خریدن ناملایمات روزگار در راه خدا؛ 2. راضی بودن به مقدرات الهی؛ 3. انجام وظیفه الهی در زندگی؛ 4. یاد خدا در همه حال.)
آیا از القاب مبارک آن حضرت چیزی به یاد دارید؟
پاسخ:
(رئوف، رضا، مرتضی، عالم آل محمد صلی الله علیه و آله، غریب الغربا، معین الضعفا و الفقرا.)
چرا امام رضا علیه السلام ملقب به لقب «غریب الغربا» هست؟
چرا به امام رضا علیه السلام لقب «عالم آل محمد صلی الله علیه و آله » داده شده است؟
پاسخ:
(همه ائمه دارای علوم اولین و آخرین بودند، ولی امام رضا علیه السلام از آن جهت که فرصت اشاعه علوم و حقایق را پیدا کرد و در مناظرات فراوان و سنگین، حجت های اهل باطل را در هم شکست، به این لقب
ص:58
مشهور شد.)
آیا می دانید آن دو معصومی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از آنها به «پاره تن» خود تعبیر فرموده اند، کیستند؟
پاسخ:
(حضرت زهرا علیها السلام و حضرت رضا علیه السلام.)
به نظر شما بین عاشق امام رضا علیه السلام و پیرو حقیقی آن حضرت بودن چه رابطه ای وجود دارد؟ چرا؟
آیا کسی که رفتارش به رفتار امام رضا علیه السلام شباهتی ندارد، می تواند خود را عاشق آن حضرت بنامد؟ چرا؟
پیرو حقیقی امام رضا علیه السلام بودن یعنی چه؟ چند مثال بزنید.
آیا از عبادت های امام رضا علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(آن حضرت همیشه نمازش را در اول وقت می خواند، هر سه روز یک بار ختم قرآن می کرد.)
درباره عظمت علمی حضرت رضا علیه السلام در مناظرات با رهبران ادیان و مذاهب مختلف چه می دانید؟
الگو قرار دادن حضرت رضا علیه السلام در رأفت و مهربانی، در چه مصداق هایی می تواند تجلی کند؟
عشق و محبت قلبی نسبت به امام رضا علیه السلام تا چه حد می تواند زمینه ساز اصلاح اخلاقی باشد؟
امام رضا علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
ص:59
ارادت قلبی خود را نسبت به حضرت رضا علیه السلام در جمله ای کوتاه بیان کنید.
انتظارات امام رضا علیه السلام از محبین و شیعیان خود چیست؟
وقتی از زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا علیه السلام برمی گردید، چه تغییر معنوی در خود احساس می کنید؟ این تغییر چه آثار مثبتی دارد؟
علاقه و ارادت شیعیان به ویژه مردم ایران به امام رضا علیه السلام تا چه حد است؟ این رابطه عاشقانه از چه حقیقتی حکایت می کند؟
کدام یک از ویژگی های اخلاقی حضرت رضا علیه السلام، برای رشد و بالندگی اخلاقی جوانان می تواند الگو باشد؟
پاسخ:
(1. پای بندی به تلاوت روزانه قرآن؛ 2. نماز اول وقت؛ 3. تقوا و خداترسی و انجام واجبات و ترک محرمات.)
تا کنون چند بار موفق به زیارت حضرت رضا علیه السلام شده اید؟ وقتی به حرم مطهر آن حضرت مشرف می شوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
زیارت حضرت رضا علیه السلام چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
آیا ترک زیارت امام رضا علیه السلام یا کم رفتن به زیارت آن حضرت را زیان بار می دانید؟ چرا؟
آیا کتابی در مورد زندگانی و سیره حضرت رضا علیه السلام مطالعه کرده اید؟
وقتی به یاد امام رضا علیه السلام می افتید، چه احساسی به شما دست
ص:60
می دهد؟ کدام صفت آن حضرت را به یاد می آورید؟
در یک جمله، شهادت حضرت رضا علیه السلام را به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
به یکی دو مورد از ویژگی های اخلاقی امام رضا علیه السلام اشاره فرمایید.
پاسخ:
(1. ختم قرآن در هر سه روز؛ 2. تقید به نماز اول وقت و نوافل؛ 3. زیاد صلوات فرستادن؛ 4. رسیدگی به محرومان؛ 5. راضی بودن به مقدرات الهی.)
با توجه به این حدیث امام رضا علیه السلام : «امر به معروف و نهی از منکر زبانی واجب است»،(1) چند مصداق برای امر به معروف و نهی از منکر ذکر کنید.
برداشت شما از این حدیث امام رضا علیه السلام چیست: «ایمان، انجام واجبات و اجتناب از کارهای حرام است».(2)
چه کسی امام رضا علیه السلام را به شهادت رساند؟ چرا؟
از فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
(1. از امام کاظم علیه السلام : «هر کس قبر فرزندم، علی را زیارت کند، خداوند ثواب هفتادهزار حج به او عطا می کند».(3)
2. از امام رضا علیه السلام : «زیارت من نزد خدا با هزار حج معادل است».(4))
ص:61
آیا می دانید عارف به حق امام رضا علیه السلام بودن در زیارت آن حضرت به چه معناست؟
پاسخ:
(در ضمن روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است که یقین بدانید آن حضرت، امامی است غریب و شهید که اطاعتش بر همه واجب است.)(1)
به نظر شما، در روز شهادت امام رضا علیه السلام، کمترین کاری که می توان برای عرض ارادت به آن حضرت انجام داد، چیست؟
تا چه حد با امام رضا علیه السلام رابطه و انس قلبی دارید؟ چرا؟
ص:62
بخش سوم: ماه ربیع الاول
زیر فصل ها
مناسبت اول: یکم ربیع الاول، هجرت تاریخی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه و لیلة المبیت
مناسبت دوم: هشتم ربیع الاول، شهادت امام حسن عسکری علیه السلام (260 ه.ق)
مناسبت سوم: نهم ربیع الاول، آغاز امامت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف (260 ه.ق)
مناسبت چهارم: 12 تا 17 ربیع الاول، هفته وحدت
مناسبت پنجم: هفدهم ربیع الاول، ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
مناسبت ششم: هفدهم ربیع الاول، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام
مناسبت اول: یکم ربیع الاول، هجرت تاریخی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه و لیلة المبیت
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در هجرت شبانه خود از مکه به مدینه چه کسی را به خوابیدن در بستر خود مأمور کرد؟
انگیزه حضرت علی علیه السلام از خوابیدن در بستر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه بود؟
آیا می دانید آیه «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ»(1) درباره چه کسی نازل شده و مربوط به چه واقعه ای است؟ (ترجمه: «بعضی از مردم، جان خود را در راه رضای خداوند می فروشند».)
پاسخ:
(در شأن امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام و مربوط به لیلة المبیت و هجرت شبانه پیامبر از مکه به مدینه است.)
فداکاری امام علی علیه السلام در شب هجرت پیامبر چه نقشی در حفظ
ص:63
اسلام و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داشت؟
از فداکاری حضرت علی علیه السلام در راه اسلام چه درسی می توان آموخت؟
به نظر شما از هجرت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله چه درس هایی می توان گرفت؟
پاسخ:
(همواره باید از بدها و بدی ها هجرت کرد، برای حفظ دین باید هر کاری کرد حتی کوچ و هجرت، خداوند با مؤمنان است، هجرت از محیط کفر و هر محیط آلوده به گناهی، در صورت در خطر بودن دین و امکان هجرت، واجب است.)
هجرت الی الله یعنی چه؟ مثال بزنید.
پاسخ:
(هجرتی که هدف آن کسب رضایت الهی باشد، مانند هجرت از یک شغل بد یا هجرت از یک رفیق و دوست بد؛ هجرت از یک مکان آلوده به گناه، هجرت از یک اخلاق و رفتار بد و....)
توجه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به بازگرداندن امانت ها و ادای دیون، قبل از هجرت، چه پیامی برای ما دارد؟
برداشت شما از این روایت حضرت علی علیه السلام چیست: «مهاجران واقعی کسانی هستند که از گناهان هجرت می کنند و مرتکب آنها نمی شوند.»(1) چند مصداق ذکر کنید.
ص:64
مناسبت دوم: هشتم ربیع الاول، شهادت امام حسن عسکری علیه السلام (260 ه.ق)
به نظر شما برجسته ترین ویژگی امام حسن عسکری علیه السلام چیست؟
از سیره رفتاری حضرت حسن عسکری علیه السلام چه درس هایی می توان گرفت؟
پاسخ:
(1. راضی بودن به مقدّرات الهی؛ 2. تحمل ناملایمات در راه حفظ دین؛ 3.انجام وظیفه دینی در هر حال.)
آیا از القاب مبارک امام یازدهم چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(زکی، عسکری.)
آیا می دانید چه کسی و چگونه امام حسن عسکری علیه السلام را به شهادت رساند؟
پاسخ:
(معتمد، با زهر.)
در یک جمله، ارادت قلبی خود را نسبت به امام حسن عسکری علیه السلام بیان کنید.
به نظر شما امام حسن عسکری علیه السلام چه انتظاراتی از شیعیان و دوستداران خود دارد؟
وقتی نام مبارک امام عسکری علیه السلام را می شنوید، ناخودآگاه کدام ویژگی آن حضرت را به یاد می آورید؟
ص:65
در یک جمله، شهادت امام عسکری علیه السلام را به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
آیا دوست داشتید در چنین روزی در حرم مطهر عسکریین علیهم السلام بودید؟ چه می کردید؟
آیا از سفارش های امام عسکری علیه السلام به شیعیان چیزی می دانید؟
پاسخ:
(راست گویی، سجده طولانی، خوش همسایگی، بسیار یاد خدا و یاد مرگ بودن.)(1)
این سخن حکیمانه امام عسکری علیه السلام را برای ما توضیح دهید: «غضب کلید هر شری است».(2)
چه پیامی در این سخن حکیمانه امام عسکری علیه السلام نهفته است؟: «عابدترین مردم کسی است که واجبات را به پا دارد».(3)
چه الگویی در این روایت امام عسکری علیه السلام تبیین شده است: «زاهدترین مردم کسی است که حرام را ترک کند».(4)
با توجه به این سخن امام عسکری علیه السلام بفرمایید کوچک شمردن گناه به چه معناست: «گناه را کوچک مشمار».(5)
با توجه به این روایت امام عسکری علیه السلام : «کم آسایش ترین مردم، کینه ورزان هستند»،(6) بفرمایید به چه دلیل نتیجه کینه ورزی، سلب آسایش است؟
ص:66
وقتی خبر تکان دهنده بمب گذاری در حرم مطهر عسکریین علیهم السلام را شنیدید، چه حالی به شما دست داد؟
به نظر شما مسئولیت اصلی فاجعه بمب گذاری در حرم عسکریین علیهم السلام به عهده چه کسانی است؟ چه سخنی با آنان دارید؟
به نظر شما آیا دشمنان با چنین اقدامات ننگینی می توانند در هدف شوم خود برای دور کردن شیعه از اهل بیت علیهم السلام توفیقی پیدا کنند؟ چرا؟
کمترین کاری که در روز شهادت امام عسکری علیه السلام برای عرض ارادت می توان انجام داد، چیست؟
مناسبت سوم: نهم ربیع الاول، آغاز امامت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف (260 ه.ق)
برجسته ترین ویژگی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ چرا؟
اینکه در روایت آمده است: «کسی که بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است»،(1) به چه معناست؟
آیا می دانید معنای «منجی» چیست؟
چگونه می توانیم در عمل، پیرو حقیقی و از شیعیان خالص امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم؟
آیا تا کنون عنایت و کمک امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در زندگی و کارهایتان احساس کرده اید؟
به نظر شما عشق قلبی داشتن به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تا
ص:67
چه حد در اصلاح اخلاقی و رشد ایمانی افراد مؤثر است؟
چرا باید امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را دوست داشته باشیم؟ این دوست داشتن چه نقشی در زندگی و دین ما دارد؟
شما چگونه محبت خود را نسبت به اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ابراز می کنید؟
آیا محبتی که همراه با عمل صالح و ترک گناه نباشد، مورد رضایت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است؟ چرا؟
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را در یک جمله توصیف کنید.
چگونه باید خودمان را برای ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آماده کنیم؟
ارادت قلبی خود را به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در یک جمله بیان فرمایید.
به نظر شما امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چه انتظاراتی از شیعیان خود دارد؟
انس با آن حضرت چه آثار و برکاتی را در پی دارد؟
آیا در جامعه امروز، یاد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در سطح مطلوبی است؟ چه پیشنهادی دارید؟
برگزاری پرشکوه دعای ندبه در هر صبح جمعه در سراسر سرزمین اسلامی ما نشانه چیست؟
آیا گناهان ما در طولانی تر شدن غیبت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تأثیر دارد؟ چرا؟
ص:68
به نظر شما چه کارهایی در نزدیک تر شدن ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مؤثر است؟
اگر روزی موفق به زیارت حضرت شوید، چه خواهید کرد؟
وقتی نام مبارک حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
تا کنون چند کتاب درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مطالعه کرده اید؟
وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را یاد می کنید، ناخودآگاه کدام ویژگی آن حضرت را به یاد می آورید؟ چرا؟
انجام چه کارهایی سبب می شود یاد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف همواره در قلب انسان زنده باشد؟
از وظایف شیعیان نسبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زمان غیبت به چند مورد اشاره فرمایید.
پاسخ:
(1. انتظار فرج؛ 2. دعا برای فرج و سلامتی آن حضرت؛ 3. صدقه برای سلامتی آن حضرت؛ 4. مسلح شدن به سلاح تقوا و معرفت.)
آیا از فلسفه و علت غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. آزمایش انسان ها؛ 2. حفظ جان حضرت؛ 3. آمادگی جهانی.)
آیا می دانید نواب عام امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زمان
ص:69
غیبت کبرا چه کسانی هستند؟ وظیفه ما نسبت به آنها چیست؟
پاسخ:
(فقهای جامع الشرایط یعنی مراجع معظم تقلید.)
انتظار به چه معناست و حقیقت آن چیست؟
چرا در بعضی از روایات، «انتظار فرج» به عنوان «افضل اعمال» معرفی شده است؟
آیا در فضیلت انتظار فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، روایتی شنیده اید؟
پاسخ:
(از امام علی علیه السلام : «منتظر امر ما مانند کسی است که در راه خدا در خون خود غلتیده باشد.»)(1)
چند بار به مسجد جمکران رفته اید؟
چقدر با دعای شریف سلامتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف (اللهم کن لولیک....) مأنوسید؟ روزی چند بار آن را می خوانید؟ چرا؟
چه زمان هایی به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف سلام می دهید؟ با چه جمله ای؟
از نماز امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چه می دانید؟ آیا تا کنون آن را خوانده اید؟ به چه انگیزه ای؟
چقدر برای تعجیل ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دعا می کنید؟ با چه جملاتی؟ به چه انگیزه ای؟
ص:70
به نظر شما منتظر واقعی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چه کسی است؟
منتظر واقعی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بودن چه آثار و برکاتی دارد؟
چقدر با دعای عهد مأنوسید؟ آیا تا کنون آن را خوانده اید؟ وقت خواندن آن چه زمانی است؟
آیا می دانید اعمال شیعیان هر پنج شنبه بر ائمه علیهم السلام عرضه می شود؟ توجه به این امر چه انگیزه ای در شما ایجاد می کند؟
کدام روز از ایام هفته متعلق به امام زمان علیه السلام است؟
از دعاهای مربوط به حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(دعای عهد، دعای اللهم کن لولیک، دعای الهی عظم البلاء، زیارت آل یس، دعای ندبه.)
هر واژه را با یک کلمه یا یک جمله توصیف کنید.
مهدی، ظهور، غیبت، فرج آل محمد صلی الله علیه و آله، انتظار، منتظر واقعی، آخرالزمان، توبه، حکومت جهانی، رویش عدل، ریشه کنی ظلم، انتقام، مسجد جمکران، «اللهم کن لولیک»، جمعه، تشرف، عهد، نیمه شعبان، موعود، منجی، عدالت، گل نرگس، ندبه، یوسف زهرا، سیصدوسیزده نفر، بهترین دعا، بهترین مژده عالم (خبر ظهور)، منتقم آل محمد صلی الله علیه و آله، صاحب الزمان.
ص:71
مناسبت چهارم: 12 تا 17 ربیع الاول، هفته وحدت
برای تقویت وحدت میان مسلمانان چه راهکارهایی کارساز است؟
عوامل تفرقه میان مسلمانان چه اموری است؟
حضرت امام خمینی رحمه الله چه امری را رمز پیروزی ملت ایران دانستند؟
پاسخ:
(وحدت کلمه.)
به نظر شما حفظ وحدت، چه آثار مثبتی را در کشور به همراه دارد؟ چرا؟
حفظ وحدت، تا چه میزان دشمنان ایران اسلامی را از نفوذ در کشورمان ناامید می کند؟ چرا؟
به نظر شما عاملان ایجاد تفرقه چه کسانی هستند و از سوی چه کسانی حمایت و رهبری می شوند؟
از آثار و فواید وحدت مسلمانان در جهان اسلام به چند مورد اشاره کنید.
آیا حفظ وحدت به معنی عقب نشینی از اعتقادات مذهبی است؟ چرا؟
چگونه می توانیم به پیام این آیه شریفه عمل کنیم: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمیعًا وَ لا تَفَرّقُوا».(1)
به نظر شما پیروزی مسلمانان بر استکبار نوین جهانی در گرو چه امری است؟
ص:72
به نظر شما مظاهر وحدت میان مسلمانان چه اموری هستند؟
پاسخ:
(قبله، قرآن، سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، روز میلاد آن حضرت، عید مبعث، عید فطر، حج و....)
به نظر شما تفرقه میان مسلمانان چه آثار منفی دارد؟
وحدت حال حاضر میان مسلمانان را تا چه حد مطلوب می دانید؟ چرا؟
آیا وحدت، تنها در میان اجتماعات بزرگ بشری است یا در مجموعه هایی مثل خانواده، فامیل، محل و... نیز می تواند شکل بگیرد؟ به چه صورت؟
محبت به اهل بیت علیهم السلام که مورد اتفاق همه مسلمانان است، تا چه حد می تواند محور وحدت میان مسلمانان باشد؟ چرا؟
به نظر شما پیروزی حزب الله لبنان و حماس در فلسطین تا چه حد نشئت گرفته از وحدت بود؟ چرا؟
مناسبت پنجم: هفدهم ربیع الاول، ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
٭ پرسش های تفصیلی مربوط به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مناسبت 28 صفر (شهادت آن حضرت) گذشت. در این مناسبت به چند پرسش درباره ولادت و سیره و فضایل آن حضرت اکتفا می شود.
اعمال مستحبی روز هفده ربیع الاول چیست؟
پاسخ:
ص:73
(غسل، روزه، زیارت حضرت رسول صلی الله علیه و آله از نزدیک و دور.)(1)
ثواب روزه این روز چقدر است؟
(نزد خداوند ثواب روزه یک سال را دارد.)(2)
هم زمان با ولادت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله چه حوادثی در جهان رخ داد؟
پاسخ:
(هر بتی در عالم بود بر زمین افتاد، ایوان کسری به لرزه افتاد و چهارده کنگره اش فروریخت، آتشکده فارسی با قدمت هزار ساله خاموش شد و....)(3)
از سیره عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در معاشرت با دیگران چه می دانید؟
از سیره عملی حضرت محمد صلی الله علیه و آله در هم نشینی و آداب مجلس چه می دانید؟
پاسخ:
(جای مخصوصی را برای خود قرار نمی داد، سخن کسی را قطع نمی کرد، کسی را سرزنش نمی کرد، از لغزش و عیب های مردم تفحص نمی کرد.)(4)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روزانه چند بار استغفار می کرد؟
پاسخ:
ص:74
(روزی 70 بار.)
پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله روزانه 360 بار با ذکر الحمدلله رب العالمین خداوند را شکر می گفت. شما به عنوان پیرو آن حضرت روزانه چند بار شکر می گویید؟
با وجود آن همه مصایب، جنگ ها و فشارهای اقتصادی و اجتماعی، شکرگزاری پیامبر اسلام، از کدام ویژگی آن حضرت حکایت می کند؟
به نظر شما روحیه شکرگزاری از چه امری ریشه می گیرد؟
شکرگزاری شما از خداوند بیشتر در چه اموری است؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه روزهایی از هر ماه را روزه می گرفت؟
پاسخ:
(پنج شنبه اول و آخر ماه و اولین چهارشنبه دهه وسط ماه.)(1)
اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بر روی خاک می نشست و با فقیران هم نشین بود، از کدام صفت اخلاقی آن حضرت حکایت دارد؟
بزرگ ترین معجزه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چیست؟
پاسخ:
(قرآن کریم.)
ما به عنوان پیروان حضرت محمد صلی الله علیه و آله چه وظایفی در قبال قرآن داریم؟
روزانه چقدر از آیات قرآن کریم تلاوت می کنید؟ چه تأثیری
ص:75
می گیرید؟
به چند مورد از ویژگی های اخلاقی آن حضرت اشاره فرمایید.
پاسخ:
(خلق عظیم، امین، حلیم، متواضع، توکل بر خدا، مقدّم داشتن مردم بر خود و خانواده اش، راست گویی، احترام به دیگران.)
بیشترین تأثیرپذیری رفتاری در شما از کدام ویژگی اخلاقی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بوده است؟
به نظر شما کمترین کاری که در این روز به عنوان گرامی داشت ولادت حضرت محمد صلی الله علیه و آله می توان انجام داد، چیست؟
مناسبت ششم: هفدهم ربیع الاول، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام
از ویژگی های اخلاقی امام صادق علیه السلام به چند مورد اشاره فرمایید.
(حلم بسیار، عفو و گذشت فراوان، صدقه و انفاق پنهانی، خلق نیکو.)
به نظر شما مهم ترین فعالیت امام صادق علیه السلام چه بود؟
پاسخ:
(انقلاب علمی و تربیت شاگردان فراوان.)
اینکه در تاریخ، شاگردان امام صادق علیه السلام را تا چهارهزار نفر گفته اند، از کدام ویژگی برجسته آن حضرت حکایت می کند؟
یک سخن از امام جعفر صادق علیه السلام به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. «دل نبستن به دنیا آسودگی جسمی و روحی می آورد».
ص:76
2. «بدهکاری، اندوه شب و خواری روز است».
3. «به همدیگر دست دهید؛ زیرا این، کار کینه ها را از بین می برد».)(1)
قبر مطهر حضرت صادق علیه السلام کجاست؟ آیا تا به حال موفق به زیارت آن شده اید؟
ارادت قلبی خود را نسبت به امام صادق علیه السلام در یک جمله بیان فرمایید.
چه ابعادی از سیره عملی امام صادق علیه السلام می تواند الگوی جوانان ما باشد؟
پاسخ:
(عبادت فراوان، ذکر و یاد بسیار خداوند، خدا ترسی و تقوا، اهمیت دادن به نماز اول وقت.)
چرا بسیاری از مردم، با افتخار، نام و لقب مبارک «جعفر» و «صادق» را برای فرزندانشان برمی گزینند؟
آیا کتابی در مورد حضرت صادق علیه السلام مطالعه کرده اید؟ نام ببرید.
اگر در چنین روزی کنار قبر مطهر و غریب امام صادق علیه السلام در بقیع بودید چه می کردید؟
آیا از وصیت ها و سفارش های حضرت صادق علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(«شفاعت ما به کسی نمی رسد که نماز را سبک بشمارد».)(2)
ص:77
چگونه می توان پیرو حقیقی امام صادق علیه السلام بود؟
برداشت و توضیح شما نسبت به این کلام گهربار امام صادق علیه السلام چیست: «هر کس بداخلاق باشد، خودش را عذاب می دهد».(1)
از این روایت امام صادق علیه السلام چند نکته اخلاقی قابل استفاده است: «بهترین دوستانم نزد من، کسی است که عیب هایم را به من هدیه کند».(2)
چه درسی در این سخن حضرت نهفته است و عمل نکردن به این سخن چه پی آمدهایی دارد: «دل نبستن به دنیا آسودگی روحی و جسمی می آورد».(3)
به نظر شما آیا در این روایت امام صادق علیه السلام، فقط رزق معنوی مراد است: «همانا گناه، انسان را از رزق محروم می کند».(4)
آیا از سیره رفتاری حضرت صادق علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(اکرام مهمان، تواضع و فروتنی در رفتار.)(5)
ص:78
ص:79
بخش چهارم: ماه ربیع الثانی
زیر فصل ها
مناسبت اول: هشتم ربیع الثانی، ولادت امام حسن عسکری علیه السلام
مناسبت دوم: دهم ربیع الثانی روز وفات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام
مناسبت اول: هشتم ربیع الثانی، ولادت امام حسن عسکری علیه السلام
٭ پرسش های تفصیلی درباره آن حضرت در مناسبت شهادت گذشت. اینجا تنها پرسش های تکمیلی و مرتبط با ولادت طرح می شود.
شما چگونه روز ولادت امام عسکری علیه السلام را گرامی می دارید؟
کمترین کاری که در گرامی داشت این عید می توان انجام داد، چیست؟
آیا تا به حال در مجلس میلاد حضرت عسکری علیه السلام شرکت کرده اید؟ به چه انگیزه ای؟ چه آثار مثبتی احساس کرده اید؟
به نظر شما مجالس اهل بیت علیهم السلام باید چگونه باشد؟ چه کارهایی در آنجا نامناسب و چه کارهایی مناسب است؟
آیا از امام حسن عسکری علیه السلام روایتی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. «جدال مکن که احترامت از بین می رود».(1)
2. «تواضع، نعمتی است که به آن حسد قرار نمی شود».(2)
ص:80
3. «چه زشت است که مؤمن میلی داشته باشد او را ذلیل کند».(1)
4. «هر کس برادر دینی اش را در خلوت موعظه کند، او را آراسته است».)(2)
به نظر شما امام حسن عسکری علیه السلام در این کلام حکیمانه چه درسی به ما داده است: «رزق تضمین شده، تو را از عمل واجب بازندارد».(3)
به نظر شما، با توجه به این روایت امام عسکری علیه السلام : «همه پلید ی ها در خانه ای قرار داده شده و کلید آن خانهٰ دروغ است»،(4) چه ارتباطی بین دروغ و پلیدی ها وجود دارد؟
مناسبت دوم: دهم ربیع الثانی روز وفات حضرت فاطمه معصومه علیها السلام
به نظر شما به چه دلیل خداوند متعال چنین عظمت و جلالتی را به حضرت معصومه علیها السلام عطا فرمود؟
علت آمدن حضرت معصومه علیها السلام به ایران چه بوده است؟
آیا تا کنون به حضرت معصومه علیها السلام متوسل شده اید؟ به چه انگیزه ای؟
عظمت حضرت معصومه علیها السلام را در یک جمله وصف کنید.
ارادت قلبی خود را نسبت به حضرت معصومه علیها السلام در یک جمله بیان فرمایید.
چه ابعادی از سیره حضرت معصومه علیها السلام می تواند برای بانوان ما
ص:81
الگو باشد؟
تا کنون چند بار موفق به زیارت حرم مطهر حضرت معصومه علیها السلام شده اید؟ هنگام تشرف چه احساسی به شما دست می دهد؟
به نظر شما چرا مردم این قدر دلباخته و عاشق فرزندان اهل بیت علیهم السلام به ویژه حضرت معصومه علیها السلام هستند؟
آیا از القاب حضرت معصومه علیها السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(معصومه، کریمه اهل بیت علیهم السلام).
زیارت امام زادگان به ویژه حضرت معصومه علیها السلام چه آثار مفیدی دارد؟
زیارت نامه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام از سوی کدام امام معصوم روایت شده است؟
پاسخ:
(امام رضا علیه السلام.)
آیا کتابی را در مورد زندگانی و شخصیت حضرت معصومه علیها السلام می شناسید؟
پاسخ:
(1. گوهر قم / محمدهادی امینی؛ 2. حضرت معصومه علیها السلام ؛ فاطمه دوم / محمد محمدی اشتهاردی؛ 3. زندگانی حضرت معصومه علیها السلام / سید مهدی صحفی.)
اگر روزی، خادم افتخاری حرم مطهر حضرت معصومه علیها السلام شوید، چه می کنید؟
ص:82
کمترین کاری که در روز وفات حضرت معصومه علیها السلام به عنوان عرض ارادت و بزرگداشت می توان انجام داد، چیست؟
عفاف و حجاب حضرت معصومه علیها السلام چگونه می تواند الگوی بانوان ما باشد؟ مثال بزنید.
اگر از همسایگان همیشگی حرم حضرت معصومه علیها السلام بودید، چه می کردید؟
شما شخصاً ایام شهادت و وفات اولیای دین را چگونه گرامی می دارید؟
در روز وفات حضرت معصومه علیها السلام چگونه می توانیم خود را در غم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف شریک کنیم؟
آیا روایتی در فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام می دانید؟
پاسخ:
(1. امام صادق علیه السلام : «هر کس فاطمه معصومه را زیارت کند، بهشت بر او واجب می شود».(1)
2. امام رضا علیه السلام : «هر کس او (حضرت معصومه علیها السلام) را عارف به حقش زیارت کند، بهشت برای او است».(2)
3. امام صادق علیه السلام : «به شفاعت او (حضرت معصومه علیها السلام) همه شیعیان من به بهشت می روند».)(3)
ص:83
بخش پنجم: ماه جمادی الاول
زیر فصل ها
مناسبت اول: پنجم جمادی الاول، روز پرستار، ولادت حضرت زینب کبری علیها السلام
مناسبت دوم: سیزدهم جمادی الاول، شهادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام
مناسبت اول: پنجم جمادی الاول، روز پرستار، ولادت حضرت زینب کبری علیها السلام
به نظر شما ویژگی برجسته حضرت زینب علیها السلام چیست؟
کدام برهه از زندگانی حضرت زینب علیها السلام برای شما درس آموز بوده است؟ چرا؟
به نظر شما هدف از نام گذاری روز تولد حضرت زینب علیها السلام به «روز پرستار» چه بوده است؟
آیا تا به حال از بیماری پرستاری کرده اید؟ چقدر برای این کار ارزش قائلید؟ چرا؟
کدام ویژگی اخلاقی حضرت زینب علیها السلام می تواند الگوی خوبی برای بانوان ما باشد؟
چرا بسیاری از مردم نام مقدس «زینب» را برای دختران خود برمی گزینند؟
ص:84
از ویژگی های اخلاقی حضرت زینب علیها السلام به چند مورد اشاره فرمایید.
پاسخ:
(حجاب، عفت، حیا، صبر، شجاعت، خداترسی، تقوا و ولایت مداری)
شما چگونه روز ولادت حضرت زینب علیها السلام را گرامی می دارید؟
نام گذاری روز تولد حضرت زینب علیها السلام به «روز پرستار» چه پیام هایی دارد؟
به نظر شما یک پرستار نمونه چه ویژگی هایی دارد؟
به نظر شما کمترین کاری که در گرامی داشت روز میلاد حضرت زینب علیها السلام می توان انجام داد، چیست؟
به نظر شما میان پیروی زبانی و پیروی عملی از الگوهای دینی چه تفاوتی وجود دارد؟ مثال بزنید.
چه امتیازاتی در حجاب با چادر وجود دارد که از آن با عنوان «حجاب برتر» یاد می شود؟
به نظر شما آیا میان حفظ پوشش اسلامی و شغل مقدس پرستاری منافاتی وجود دارد؟ چرا بعضاً این دو با هم دیده نمی شود؟
آیا هم رنگ جماعت بودن سبب کنار گذاشتن الگوهای مقدس دینی نمی شود؟ چگونه؟
مناسبت دوم: سیزدهم جمادی الاول، شهادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام
از کدام برهه از زندگی حضرت زهرا علیها السلام اطلاع بیشتری دارید؟
کدام برهه از زندگی حضرت زهرا علیها السلام برای شما درس آموز بوده
ص:85
است؟
نام مقدس «فاطمه» به چه معناست؟
پاسخ:
(دو معنا در روایات آمده است: 1. جداشده از بدی؛ 2. او و شیعیانش از آتش دوزخ جدا شده اند.)(1)
از زندگی و سیره عملی و اخلاقی حضرت فاطمه علیها السلام چه درس هایی می توان گرفت؟
«محدثه» که از القاب حضرت زهرا علیها السلام است، به چه معناست؟
پاسخ:
(یعنی کسی که فرشتگان با او سخن می گفتند.)(2)
«شفیعه روز جزا» لقب کدام معصوم است؟ شفاعت او به چه کسی می رسد؟
از مظلومیت فاطمه زهرا علیها السلام چه می دانید؟
این جمله از کیست: «حضرت فاطمه علیها السلام، زنی بود که اگر مرد بود، نبی بود.»
پاسخ:
(حضرت امام خمینی رحمه الله.)
روحیه حضرت زهرا علیها السلام در دفاع از مقام ولایت و امامت چگونه بود؟ چه درسی از این رفتار باید گرفت؟
در یک جمله کوتاه، حضرت زهرا علیها السلام را وصف کنید.
ص:86
ارادت قلبی خود را نسبت به فاطمه زهرا علیها السلام در یک جمله بیان فرمایید.
به نظر شما حضرت زهرا علیها السلام از شیعیان ویژه بانوان چه انتظاراتی دارد؟
سوره مبارکه کوثر در شأن کدام معصوم تفسیر شده است و کوثر به چه معناست؟
پاسخ:
(حضرت زهرا علیها السلام و به معنی «خیر کثیر» است.)
حفظ حجاب و نگه داشتن حریم نسبت به نامحرم تا چه حد در تصحیح روابط اجتماعی بانوان مؤثر است؟ مثال بزنید.
میزان پیروی عملی بانوان را از سیره اجتماعی و اخلاقی حضرت زهرا علیها السلام چگونه می بینید؟ چرا؟
از سیره حضرت زهرا علیها السلام در حیا، حجاب و حفظ حریم نسبت به نامحرم چه می دانید؟ چقدر بر جامعه کنونی ما قابل تطبیق است؟
آیا از ساده زیستی حضرت زهرا علیها السلام چیزی می دانید؟ مثال بزنید.
به نظر شما، کنار گذاشتن الگوهای مقدس دینی چه پی آمدهای ناگواری دارد؟ مثال بزنید.
چه عواملی سبب فراموش شدن الگوهای دینی می شود؟ چه راه حلی را پیشنهاد می کنید؟
آیا ارادت قلبی به حضرت زهرا علیها السلام که با پیروی عملی همراه نباشد، رضایت آن حضرت را در پی خواهد داشت؟ چرا؟
آیا تا به حال جهت زیارت قبر مطهر حضرت زهرا علیها السلام به مدینه
ص:87
مشرف شده اید؟ هنگام زیارت چه حسی داشتید؟
کمترین کاری که به عنوان بزرگداشت و تعظیم روز شهادت حضرت زهرا علیها السلام می توان انجام داد، چیست؟
شما شخصاً روز شهادت حضرت زهرا علیها السلام را چگونه عزا می گیرید؟
شرکت در مجالس عزای فاطمه علیها السلام و اشک ریختن بر مظلومیت آن حضرت، چگونه زمینه هدایت انسان را فراهم می کند؟
آیا خاطره ای از توسل به حضرت زهرا علیها السلام دارید؟
وقتی نام مقدس «فاطمه» یا «زهرا» را می شنوید چه احساسی به شما دست می دهد؟
آیا کتابی را درباره حضرت زهرا علیها السلام می شناسید؟
پاسخ:
(فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا علیها السلام / محمد دشتی.)
چرا بسیاری از مردم نام هایی همچون فاطمه، زهرا، طاهره را برای دختران خود برمی گزینند؟
هم نام بودن شما با نام مقدس حضرت فاطمه زهرا علیها السلام چه تأثیری در رفتار و کردارتان داشته است؟
روز عزای حضرت زهرا علیها السلام را در یک جمله تسلیت بگویید.
صاحب عزای روز شهادت حضرت زهرا علیها السلام چه کسی است؟ چگونه می توان با آن حضرت هم دردی کرد و تسلی داد؟
درباره غربت و مظلومیت حضرت زهرا علیها السلام یک جمله بگویید.
از ویژگی های اخلاقی حضرت زهرا علیها السلام به چند مورد اشاره
ص:88
فرمایید.
پاسخ:
(عبادت، حیا و عفت، حجاب، حفظ حریم نسبت به نامحرم، ساده زیستی، بندگی خدا، تقوا و خداترسی.)
آیا می دانید تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام به چه صورت گفته می شود؟ چقدر با آن مأنوسید؟
آیا از برکات و فضایل تسبیحات حضرت زهرا علیها السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. مداومت بر آن از شقاوت و بدعاقبتی جلوگیری می کند. 2. نزد امام صادق علیه السلام، تسبیح فاطمه علیها السلام پس از هر نماز محبوب تر است از هزار رکعت نماز در هر روز.)(1)
به نظر شما این روایت حضرت زهرا علیها السلام در پی بیان چه فرهنگی در همسایه داری است: «اول همسایه، بعد خانه».(2)
شما چقدر این خاصیتی را که در سخن حضرت زهرا علیها السلام برای نماز اشاره شده است، در نماز یافته اید: «خداوند، نماز را برای دوری شما از تکبر قرار داد».(3)
در این سخن گهربار حضرت فاطمه علیها السلام چه رابطه ای میان نیکی به والدین و در امان بودن از عذاب خدا می بینید: «خداوند نیکی به والدین را
ص:89
برای در امان بودن از خشم الهی قرار داد».(1)
به نظر شما این عزاداری ها چه آثار دارد؟
چه آسیب هایی این عزاداری ها را تهدید می کند؟
چگونه می توان بر کیفیت این عزاداری ها افزود؟
ص:90
بخش ششم: ماه جمادی الثانی
زیر فصل ها
مناسبت اول: سوم جمادی الثانی: سالروز شهادت حضرت زهرا علیها السلام
مناسبت دوم: بیستم جمادی الثانی، ولادت حضرت زهرا علیها السلام، روز زن و هفته بزرگداشت مقام مادر
مناسبت سوم: ولادت حضرت امام خمینی رحمه الله
مناسبت اول: سوم جمادی الثانی: سالروز شهادت حضرت زهرا علیها السلام
بنا بر برخی روایات 95 روز بعد از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، روز شهادت حضرت زهرا علیها السلام است. پرسش های مربوط به این روز، در مناسبت سیزدهم جمادی الاول گذشت.
مناسبت دوم: بیستم جمادی الثانی، ولادت حضرت زهرا علیها السلام، روز زن و هفته بزرگداشت مقام مادر
شما روز ولادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام را چگونه گرامی می دارید؟
به نظر شما چگونه می توان از برکات میلاد مبارک حضرت فاطمه زهرا علیها السلام بهره مند شد؟
گرامی داشت میلاد حضرت زهرا علیها السلام چه آثاری دارد؟
به نظر شما مادران ما باید چه کسی را الگوی خود در تربیت فرزندان
ص:91
قرار دهند؟ از چه جهاتی؟
الگو قرار دادن معصومین علیهم السلام به چه معناست؟
زنان جامعه ما باید چه کسی را الگوی خود در همسرداری (شوهرداری) قرار دهند؟ از چه جهاتی؟
شما به عنوان یک زن مسلمان یا به عنوان یک مادر تا چه اندازه از حضرت زهرا علیها السلام تأثیر گرفته اید؟ از چه جهاتی؟
از نظر شما زن نمونه چه ویژگی هایی دارد؟
به نظر شما یک مادر نمونه چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
آیا می دانید در اسلام، چه آثار و برکاتی برای احسان و نیکی کردن به مادر ذکر شده است؟
پاسخ:
(طول عمر، کسب توفیقات معنوی، برکت در زندگی و....)
آیا احسان و نیکی به مادر به زمان حیات او اختصاص دارد؟
با چه اعمال خیری می توان به مادر نیکی و احسان کرد؟
چقدر به مادرتان ارادت دارید؟ چرا؟ حاضرید برای او چه کاری انجام دهید؟
چقدر مادرتان را دوست دارید؟ چقدر این حقیقت را توانسته اید به مادرتان نشان دهید؟
آیا تا به حال دستان مادرتان را بوسیده اید؟ چند بار؟ چرا؟ آن را نشان چه امری می دانید؟
چگونه برای مادرتان دعا می کنید؟ از خدا برای او چه می خواهید؟
چقدر به تأثیر فراوان دعای مادر نسبت به فرزندش اعتقاد دارید؟
ص:92
چقدر از آن بهره مند بوده اید؟
چقدر برای خوشحال کردن مادرتان تلاش کرده اید و می کنید؟ از چه راه هایی؟ به چه هدفی؟
آیا می دانید چرا دعای مادر در حق فرزندان مستجاب است؟
تا کنون چند بار از زحماتی که مادرتان برایتان متحمل شده است، تشکر کرد ه اید؟ چگونه؟
در یک جمله، واژه زیبای «مادر» را توصیف کنید.
به نظر شما بهترین هدیه یک فرزند به مادرش چیست؟
تا کنون چند بار به مادرتان هدیه داده اید؟
به چند مورد از زحمات و رنج های مادر که کمتر به چشم می آید، اشاره کنید.
آیا سخنی از معصومین علیهم السلام درباره عظمت مقام مادر به خاطر دارید؟ پاسخ:
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «بهشت زیر پای مادران است».)(1)
آیا زحمات مادر را می توان جبران کرد؟ حداقل کاری که می توان کرد، چیست؟
به نظر شما از شنیدن این روایت نبوی صلی الله علیه و آله چه تأثیری می توان گرفت: «خشنودی خدا در [گرو] خشنودی والدین و غضب خداوند در [پی] غضب والدین است».(2)
ص:93
تا به حال چقدر به این روایت شریف نبوی عمل کرده اید: «نگاه محبت آمیز فرزند به والدین خود، عبادت است»،(1) به چه انگیزه ای؟
هدف از نام گذاری روز ولادت حضرت فاطمه علیها السلام را به نام «روز زن» و «هفته مقام مادر» چه می دانید؟
خود را تا چه حد مدیون مادرتان می دانید؟ چرا؟
این ایام فرخنده را در یک جمله به مادرتان (همسرتان) تبریک بگویید.
آیا می دانید عاق والدین شدن یعنی چه؟ چه کارهایی انسان را عاق والدین می کند؟ مثال بزنید.
آیا از پی آمدهای ناگوار عاق والدین شدن و بی احترامی نسبت به آنها اطلاعی دارید؟
پاسخ:
(فقر، ذلت، تنها شدن، سلب توفیق، قبول نشدن نماز، بی بهره ماندن از غفران الهی و....)(2)
شما چه رفتارهایی را بی احترامی به والدین تلقی می کنید؟ مثال بزنید. پاسخ:
(نگاه تند کردن، با صدای بلند حرف زدن، جلوتر راه رفتن و....)
آیا از آیات قرآن کریم آیه ای را درباره احسان به والدین به خاطر دارید؟ پاسخ:
(1. «وَ وَصّیْنَا اْلإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْسانًا». (احقاف: 15)
ص:94
2. «فَلا تَقُلْ لَهُما أُفّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریمًا». (اسراء: 23)
3. «واخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذّلّ ِ مِنَ الرّحْمَةِ». (اسراء: 24))
به نظر شما چرا بر اساس برخی روایات، خداوند، نماز کسی را که به پدر و مادرش با نگاه غضب آلود بنگرد، قبول نمی کند؟(1)
شما احترام به همسرتان را در رعایت یا انجام چه اموری می دانید؟
تا چه حد توانسته اید محبت خود را نسبت به همسرتان اثبات کنید؟ چگونه؟
آیا در دعاهای خود، سهمی را برای همسرتان قائل بوده اید و هستید؟
چقدر برای خوشحال کردن همسرتان تلاش کرده اید و می کنید؟ از چه راه هایی؟ از تجربه های موفقتان مثال بزنید.
تا کنون چندبار از زحمات همسرتان تشکر کرده اید؟ چگونه؟
«زن» را در یک جمله تعریف کنید.
بهترین هدیه یک مرد برای همسرش را چه می دانید؟
به چند مورد از فداکاری های همسر که کمتر به چشم می آید، اشاره کنید.
آیا زحمات یک همسر فداکار قابل جبران است؟ کمترین کاری که می توان کرد، چیست؟
شما چه رفتارهایی را بی احترامی نسبت به همسرتان تلقی می کنید؟ مثال بزنید.
از حقوقی که زن بر شوهر دارد، به چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
ص:95
(دادن خرجی و تهیه محل سکونت، روترش نکردن به او، او را نعمتی الهی دانستن، احترام گذاشتن به او، داشتن گذشت و عفو نسبت به او، خوش رفتاری کردن، آراستگی ظاهری و....)(1)
آیا از ثواب های ذکرشده در روایات اسلامی برای خدمت کردن مرد به همسرش در امور خانه، چیزی می دانید؟
پاسخ:
(فرونشاننده غضب الهی، زیادکننده حسنات و درجات، در پی داشتن خیر دنیا و آخرت، طول عمر و....)(2)
به نظر شما زنان جامعه ما از چه جهاتی بر زنان جوامع غربی برتری دارند؟ چرا؟
جایگاه مادر در ایران در مقایسه با جایگاه مادر در جوامع غربی، از چه جهاتی برتری دارد؟ چرا؟
مناسبت سوم: ولادت حضرت امام خمینی رحمه الله
به نظر شما ویژگی برجسته امام خمینی رحمه الله چه بود؟
پاسخ:
(اخلاص، شجاعت، تقوا و بندگی.)
آیا در موضوع پشتیبانی از ولایت فقیه، از سخنان امام خمینی رحمه الله چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
ص:96
(پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد.)
از سخنان امام خمینی رحمه الله در موضوع «حضور داشتن در صحنه ها» چیزی به خاطر دارید؟
دیدگاه امام خمینی رحمه الله را در موضوع امریکا بیان فرمایید.
چرا مردم این قدر دل باخته و عاشق امام خمینی رحمه الله بودند؟
چقدر با کتاب های امام خمینی رحمه الله آشنا و مأنوسید؟ به دو مورد از کتاب های ایشان اشاره فرمایید.
پاسخ:
(چهل حدیث، شرح دعای سحر، تفسیر سوره حمد، آداب نماز و....)
به نظر شما رمز جاودانگی امام خمینی رحمه الله در قلوب مسلمانان جهان اسلام چیست؟
از این سخن امام خمینی رحمه الله چه برداشتی دارید؟ «ملاک، حال فعلی افراد است».
چگونه می توانیم راه امام خمینی رحمه الله را بدون انحراف ادامه دهیم؟
آیا از سفارش های حضرت امام خمینی رحمه الله چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(نگذارید این انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد.)
به نظر شما رمز پیروزی امام خمینی رحمه الله در قیام علیه طاغوت چه بود؟
کدام ویژگی امام خمینی رحمه الله در زمان مبارزات علیه طاغوت
ص:97
سبب شده بود که حتی مردم جان خود را فدای راه او کنند؟
وقتی نام امام خمینی رحمه الله را می شنوید، ناخودآگاه به کدام ویژگی آن بزرگ مرد منتقل می شوید؟
به نظر شما هدف امام خمینی رحمه الله از قیام علیه طاغوت چه بود؟ چگونه باید در راه این هدف گام برداریم؟
امام خمینی رحمه الله را در یک جمله توصیف کنید.
وقتی نام امام خمینی رحمه الله را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
از ساده زیستی امام خمینی رحمه الله چه می دانید؟
از عبادت و نماز امام خمینی رحمه الله چه می دانید؟
از روحیه استکبارستیزی امام خمینی رحمه الله چه می دانید؟
قیام و مبارزات امام خمینی رحمه الله را تا چه حد در شکسته شدن هیمنه دروغین و پوشالی امریکا دخیل می دانید؟ چرا؟
کدام ویژگی اخلاقی و سیاسی امام خمینی رحمه الله باید الگوی عملی مسئولان ما باشد؟
چه تأثیراتی از زندگی، سیره و سخنان امام خمینی رحمه الله گرفته اید؟
معرفی صحیح و کامل امام خمینی رحمه الله به نسل های بعد چه آثار مفیدی در پی خواهد داشت؟
شما خود را از چه جهاتی مدیون امام خمینی رحمه الله می دانید؟
تا به حال چند بار به زیارت بارگاه مطهر حضرت امام خمینی رحمه الله رفته اید؟ به چه انگیزه ای؟
ص:98
چگونه می توانیم شخصیت و اندیشه های امام خمینی رحمه الله را به نسل های بعدی منتقل کنیم؟
از نامه تاریخی امام خمینی رحمه الله به گورباچف چه می دانید؟
از حکم تاریخی امام خمینی رحمه الله درباره سلمان رشدی (مؤلف کتاب آیات شیطانی) چه می دانید؟
امام خمینی رحمه الله کدام رژیم را غده سرطانی نامید؟
پاسخ:
(اسرائیل.)
کدام توصیف امام خمینی رحمه الله درباره امریکا به صفتی تاریخی تبدیل شد؟
پاسخ:
(شیطان بزرگ.)
کدام جمله امام خمینی رحمه الله درباره عجز امریکا به جمله ای تاریخی تبدیل شده است؟
پاسخ:
(امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند.)
ص:99
بخش هفتم: ماه رجب
زیر فصل ها
مناسبت اول: حلول ماه رجب (فضیلت و اهمیت این ماه)
مناسبت دوم: یکم ماه رجب، میلاد امام محمدباقر علیه السلام
مناسبت سوم: سوم رجب، شهادت امام هادی علیه السلام
مناسبت چهارم: اولین شب جمعه ماه رجب، لیله الرغائب (اولین پنج شنبه ماه رجب)
مناسبت پنجم: دهم رجب، میلاد امام محمدتقی علیه السلام
مناسبت ششم: دهم ماه رجب، ولادت حضرت علی اصغر علیه السلام
مناسبت هفتم: سیزدهم ماه رجب، میلاد امیر مؤمنان علی علیه السلام (روز پدر و روز مرد)
مناسبت هشتم: سیزدهم رجب، آغاز ایام البیض و سنت حسنه اعتکاف
مناسبت نهم: بیست وپنجم رجب، سالروز شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام
مناسبت دهم: بیست وششم رجب، وفات حضرت ابوطالب علیه السلام
مناسبت یازدهم: بیست وهفتم رجب، مبعث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله (13سال قبل از هجرت)
مناسبت اول: حلول ماه رجب (فضیلت و اهمیت این ماه)
هنگام حلول ماه رجب چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
آیا می دانید در مستحبات ماه رجب بیشتر بر انجام کدام یک از اعمال تأکید ویژه شده است؟
پاسخ:
(استغفار، روزه، ذکر.)
از فضیلت استغفار در این ماه شریف چه می دانید؟
پاسخ:
(صبح و غروب هر روز رجب، گفتن هفتاد بار «استغفرالله و اتوب الیه»، رضایت الهی و ایمنی از آتش را در پی دارد.)(1)
چگونه می توان از برکات ماه شریف رجب، بیشترین بهره ها را برد؟
توبه و استغفار در ماه رجب تا چه حد در درک این ماه می تواند مؤثر باشد؟ چرا؟
ص:100
از میان ماه های قمری، کدام ماه ها بیشترین فضیلت را دارند؟
پاسخ:
(رجب، شعبان، رمضان.)
از فضیلت و ثواب روزه در ماه رجب چه می دانید؟
پاسخ:
(امام کاظم علیه السلام : «هر کس یک روز از رجب را روزه بگیرد، آتش یک ساله جهنم از او دور می شود».
امام کاظم علیه السلام : «هر کس سه روز از ماه رجب را روزه بگیرد، بهشت بر او واجب می شود».)(1)
شما از میان اعمال مستحبی ماه رجب مانند استغفار، روزه، دعا و ذکر با کدام عمل انس بیشتری دارید؟
به نظر شما چگونه می توان از ماه رجب به عنوان فرصتی برای آماده شدن جهت ورود به ماه مبارک رمضان بهره جست؟
مناسبت دوم: یکم ماه رجب، میلاد امام محمدباقر علیه السلام
به نظر شما ویژگی مهم امام باقر علیه السلام چیست؟
پاسخ:
(علم و تربیت شاگردان فراوان.)
لقب شریف «باقر» به چه معناست؟ این لقب از سوی چه کسی به امام باقر علیه السلام داده شده است؟
پاسخ:
ص:101
(به معنی شکافنده علوم، از سوی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله.)(1)
آیا تا به حال قبر مطهر حضرت باقر علیه السلام را زیارت کرده اید؟ هنگام زیارت چه احساسی به شما دست می داد؟
وقتی نام امام باقر علیه السلام را می شنوید، کدام ویژگی آن حضرت را به یاد می آورید؟
آیا کتابی را درباره شخصیت و سخنان حضرت امام باقر علیه السلام می شناسید؟
میلاد بابرکت حضرت امام باقر علیه السلام را در یک جمله به عموم شیعیان تبریک بگویید.
از ویژگی های اخلاقی امام باقر علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
(1. میان شیعیان و غیرشیعیان معروف به جود و کرم بود؛ 2. متواضع ترین مردم بود؛3. از خوف خداوند بسیار گریه می کرد؛ 4. در قبال جسارت نادانان صبور بود؛ 5. بسیار ذکر می گفت؛ 6. دارای خُلقی خوش بود).(2)
8. نمونه ای از سیره عملی امام باقر علیه السلام ذکر فرمایید.
پاسخ:
(هر جمعه یک دینار صدقه می داد و می فرمود: «صدقه در روز جمعه مضاعف می شود».)(3)
9. به نظر شما کمترین کاری که در چنین روزی به عنوان عرض ارادت به امام باقر علیه السلام می توان انجام داد، چیست؟
ص:102
10. نمونه ای از توصیه ها و سفارش های امام باقر علیه السلام را بیان فرمایید.
پاسخ:
(1. «اگر ستم دیدی، ستم مکن».
2. «اگر به بدی یاد شدی، بی صبری نکن».)
3. «اگر به تو خیانت کردند، تو خیانت نکن».
4. «اگر تو را مدح کردند، خوشحال مشو».
5. «اگر تو را تکذیب کردند غضبناک مشو».)(1)
11. چگونه می توانیم مدعی عمل به این سخن امام باقر علیه السلام باشیم؟ توضیح دهید. مثال بزنید. «شیعیان ما کسانی هستند که خدا را اطاعت می کنند».(2)
12. به نظر شما، از این روایت امام باقر علیه السلام، چه عاملی را برای محرومیت یا کمی رزق می توان برداشت کرد؟ «هنگامی که رزقت کُند شد، بگو اَسْتَغْفِرُالله».(3)
13. با توجه به این سخن شریف امام باقر علیه السلام، چند مصداق روشن برای اطاعت و تقوا بیان فرمایید: «به خدا قسم! شیعه ما نیست مگر کسی که خدا را اطاعت کند و تقوا داشته باشد».(4)
14. برداشت شما از این سخن امام باقر علیه السلام چیست؟ «ولایت ما جز با عمل [به دستورهای دینی] قابل درک نیست».(5)
15. در این حدیث از امام باقر علیه السلام : «هر کس مطیع خداست، دوست ما
ص:103
و هر کس معصیت خدا را می کند، دشمن ماست»،(1)چه ملاکی برای شناخت دوست و دشمن اهل بیت علیهم السلام معرفی شده است؟
16. با توجه به این حدیث امام باقر علیه السلام : «هرکس نیتش نیکو باشد، رزقش زیاد می شود»،(2) چند مصداق برای نیت نیکو بیان فرمایید.
17. این روایت امام باقر علیه السلام چه پیامی برای مؤمنان دارد: «صله رحم، حساب را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد».(3)
18. با توجه به این سخن شریف امام باقر علیه السلام، «هر کس احسانش به خانواده اش نیکو باشد، عمرش زیاد می شود.»(4) چند مصداق برای احسان به خانواده بیان کنید.
مناسبت سوم: سوم رجب، شهادت امام هادی علیه السلام
1. وقتی خبر بمب گذاری حرم عسکریین علیهما السلام را شنیدید، چه حالی به شما دست داد؟
2. به نظر شما عاملان بمب گذاری در اماکن مقدسه شیعیان از سوی چه قدرت هایی حمایت و رهبری می شوند؟
3. آیا می دانید القاب شریف «نقی» و «هادی» به چه معناست؟
پاسخ:
(نقی = پاکیزه، هادی = هدایتگر)
4. ارادت قلبی خود را نسبت به امام هادی علیه السلام در یک جمله بیان فرمایید.
ص:104
5. آیا در روزهای شهادت امامان معصوم علیهم السلام در مجالس عزاداری و سوگ آن بزرگواران شرکت می کنید؟ چرا؟ این حضور چه تأثیری دارد؟
6. به نظر شما اشک ریختن در عزای اهل بیت پیامبر علیهم السلام چه آثاری برای انسان دارد؟
7. آیا کتابی را درباره شخصیت، زندگانی و سخنان امام هادی علیه السلام می شناسید؟
8. نمونه ای از ویژگی های اخلاقی امام هادی علیه السلام را ذکر کنید.
پاسخ:
الف) نسبت به مستمندان بسیار سخاوتمند و کریم بود.
ب) زهد ایشان به گونه ای بود که به کمترین امکانات مادی اکتفا می کرد.
ج) اطاعت و بندگی خدا را بر هر چیزی مقدّم می کرد.
د) از تکبر به دور بود و با دست خود کشاورزی می کرد.
ه_) مسلمانان را از شرکت در مجالس صوفیان به شدت برحذر می داشت.
و) حضرت هادی علیه السلام به تکریم و احترام نسبت به دانشمندان و علما، اهتمام ویژه ای داشت).(1)
9. آیا می دانید موضع امام هادی علیه السلام نسبت به فرقه های انحرافی چگونه بود؟
پاسخ:
الف) ضمن بیان مفاهیم اعتقادی حقّه، به شدت با فرقه های انحرافی مبارزه می کرد.
ص:105
ب) به شبه های اعتقادی و فکری، پیوسته پاسخ می داد).(1)
10. آیا می دانید «زیارت جامعه کبیره» از کدام امام معصوم نقل شده است؟
پاسخ:
(امام هادی علیه السلام.)
11. آیا از مضامین بلند زیارت جامعه کبیره چیزی به خاطر دارید؟
12. آیا تا به حال زیارت جامعه کبیره را خوانده اید؟ چه آثاری از خواندن آن در خود یافته اید؟
13. غربت و مظلومیت امام هادی علیه السلام و حرم تخریب شده عسکریین علیهم السلام را در یک جمله توصیف بفرمایید.
14. شما چگونه در ایام شهادت معصومین علیهم السلام، به آن بزرگواران عرض ارادت می کنید؟
15. شما از شنیدن این سفارش گران بهای امام هادی علیه السلام چه تأثیری در خود می یابید: «بسیار استغفار و ستایش خدا کن که با این کار، همه خیر را درک خواهی کرد».(2)
16. از سخنان گوهربار امام هادی علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «کسی که ازخودراضی باشد، خشمگینان بر او زیاد می شود».(3)
ب) «حکمت در سرشت های فاسد اثر نمی کند».)(4)
17. برای سود و زیان کنندگانی که در این کلام نورانی امام هادی علیه السلام
ص:106
به آنها اشاره شده است، چند مصداق روشن بیان کنید: «دنیا بازاری است که عده ای در آن سود و گروهی در آن زیان می کنند».(1)
18. برداشت شما از این سخنان حکیمانه امام هادی علیه السلام چیست:
الف) «جاهل، اسیر زبان خویش است».(2)
ب) «حسد، محوکننده حسنات است»).(3)
19. برای این حدیث شریف امام هادی علیه السلام : «کسی که خالق را اطاعت کند، به خشم مخلوق اهمیت نمی دهد»،(4) چند مصداق امروزی بیان فرمایید.
مناسبت چهارم: اولین شب جمعه ماه رجب، لیله الرغائب (اولین پنج شنبه ماه رجب)
1. آیا می دانید لیلة الرغائب چه شبی است و به چه معناست؟
پاسخ:
(به معنی شب درخواست ها و آرزوهاست و اولین شب جمعه ماه رجب را گویند.)
2. آیا از فضیلت این شب چیزی می دانید؟
پاسخ:
(در کتاب های ادعیه فضیلت هایی ذکر شده، از جمله:
الف) شبی است که فرشتگان آن را لیلة الرغائب می گویند.
ص:107
ب) کسی که اعمال این شب را انجام دهد، حاجاتش برآورده می شود.)(1)
3. آیا از اعمال لیلة الرغائب اطلاعی دارید؟
پاسخ:
(روزه اولین پنج شنبه ماه رجب و نماز مخصوصی که اولین شب جمعه ماه رجب بین نماز مغرب و عشا وارد شده، از فضیلت فوق العاده ای برخوردار است.)
4. بهترین آرزو و خواسته شما در ماه رجب چیست؟
5. خلوت کردن با خدا در شب های ماه رجب چه آثاری دارد؟
6. از عواملی که در استجابت دعا مؤثر است، به چند مورد اشاره فرمایید.
7. از عواملی که در مستجاب نشدن دعا نقش دارند، به چند مورد اشاره فرمایید.
8. آیا از آداب دعا چیزی می دانید؟
9. چقدر اهل دعا و مناجات با خدا هستید؟ چه اثری در این کار می بینید؟
مناسبت پنجم: دهم رجب، میلاد امام محمدتقی علیه السلام
1. به نظر شما ویژگی برجسته امام جواد علیه السلام چیست؟
2. چرا امام محمدتقی علیه السلام به «جواد الائمه» معروفند؟
3. ارادت قلبی خود را به امام جواد علیه السلام در یک جمله بیان فرمایید.
4. شما روز میلاد امام جواد علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
5. القاب شریف «تقی» و «جواد» به چه معناست و از کدام صفت اخلاقی در این امام معصوم حکایت دارد؟ چگونه باید از این صفات الگو بگیریم؟
ص:108
6. وقتی نام مبارک امام جواد علیه السلام را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
7. آیا کتابی را در مورد سخنان امامان معصوم علیهم السلام می شناسید؟
پاسخ:
(تحف العقول)
8. به نظر شما استفاده از نام های اهل بیت علیهم السلام در نام گذاری فرزندان، تا چه حد در زنده نگه داشتن نام و یاد آن بزرگواران در خانواده و جامعه مؤثر است؟ چرا؟
9. اگر روزی خادم افتخاری حرم مطهر امام جواد علیه السلام شوید، از این فرصت چگونه استفاده می کنید؟
10. از کلمات نورانی امام جواد علیه السلام، چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «هر کس از هوای نفسش اطاعت کند، آرزوی دشمنش را برآورده است».(1)
ب) «عزت مؤمن در بی نیازی او از مردم است».(2)
ج) «اظهار کردن چیزی قبل از قطعی شدن آن، سبب تباهی آن می شود».)(3)
11. منظور از واعظ درونی و توفیق الهی در این حدیث امام جواد علیه السلام چیست: «مؤمن به سه خصلت محتاج است: توفیق الهی و واعظ درونی و نصیحت پذیری».(4)
ص:109
12. منظور از «خودفریبی» در این کلام امام جواد علیه السلام چیست: «تأخیرُ التوبةِ اِغترارٌ؛ به تأخیر انداختن توبه، خود را فریب دادن است».(1)
13. با توجه به این روایت امام جواد علیه السلام : «الاعتلال علی الله هَلَکَةٌ؛ عذرتراشی در برابر خداوند، هلاکت است».(2) چند مصداق برای «عذرتراشی در برابر خدا» بیان کنید.
14. از این کلام امام جواد علیه السلام چه برداشتی دارید: «زیبایی در زبان و کمال در عقل است».(3)
15. چند مصداق برای این روایت امام جواد علیه السلام بیان فرمایید: «هر کس کار زشتی را کار خوب به شمار آورد، در آن شریک خواهد بود».(4)
مناسبت ششم: دهم ماه رجب، ولادت حضرت علی اصغر علیه السلام
1. به نظر شما روز ولادت علی اصغر علیه السلام شایسته نام گذاری به چه نامی است؟ چرا؟
2. آیا می دانید چرا به حضرت علی اصغر علیه السلام لقب «باب الحوائج» داده شده است؟
3. به نظر شما شهادت حضرت علی اصغر علیه السلام چه نقشی در اثبات مظلومیت و حقانیت امام حسین علیه السلام داشته است؟
4. به نظر شما انگیزه والدینی که نام فرزند خود را «علی اصغر» نهاده اند،
ص:110
چیست؟
مناسبت هفتم: سیزدهم ماه رجب، میلاد امیر مؤمنان علی علیه السلام (روز پدر و روز مرد)
1. شما روز میلاد حضرت علی علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. حداقل کاری که در گرامی داشت میلاد حضرت علی علیه السلام می توان انجام داد، چیست؟
3. از ویژگی های برجسته امیر مؤمنان علی علیه السلام به چند مورد اشاره فرمایید.
پاسخ:
(عدالت، شجاعت، سخاوت، عبادت، یتیم نوازی، ساده زیستی، خوف الهی.)
4. کدام برهه از زندگی حضرت علی علیه السلام برای شما درس آموز بوده است؟ چرا؟
5. نام مبارک «علی» به چه معناست؟
پاسخ:
(بلندمرتبه، بزرگ، والامقام.)
6. آیا می دانید نام «علی» را چه کسی بر آن حضرت نهاد؟
پاسخ:
(خداوند متعال.)(1)
7. از صفات و القاب حضرت علی علیه السلام به چند مورد اشاره فرمایید.
ص:111
پاسخ:
(وصیّ الرسول، خلیفه رسول الله صلی الله علیه و آله، امیر مؤمنان، فاتح خیبر، مرتضی، حیدر، اسدالله، صدیق اکبر، قسیم نار و جنّت، امین الله، ابوتراب و....)
8. آیا معانی القاب «حیدر» و «اسدالله» را می دانید؟
پاسخ:
(حیدر = شیر، اسدالله = شیر خدا.)
9. آیا می دانید «وصی» که از مهم ترین القاب حضرت علی علیه السلام است، به چه معناست؟
پاسخ:
(یعنی جانشین بلافصل پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله.)
10. آیا می دانید «قسیم نار و جنّت» که از القاب امیرالمؤمنین علی علیه السلام است به چه معناست؟
پاسخ:
(قسمت کننده دوزخ و بهشت.)
11. آیا می دانید چرا حضرت علی علیه السلام بعد از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مسئله خلافت سکوت کرد و دست به شمشیر نبرد؟
12. به نظر شما شیعه حقیقی حضرت علی علیه السلام چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
13. چگونه می توانیم در عمل پیرو واقعی حضرت علی علیه السلام باشیم؟
14. تقویت دوستی با حضرت علی علیه السلام تا چه حد در تعالی و
ص:112
بالندگی اخلاق فردی مؤثر است؟ چرا؟
15. به نظر شما حضرت علی علیه السلام به عنوان امیر مؤمنان چه انتظاراتی از شیعیان خود دارد؟
16. به نظر شما چه ابعادی از سیره عملی و اخلاقی حضرت علی علیه السلام می تواند الگوی جوانان ما باشد؟
17. تا چه حد دین و ایمان فعلی خود را مدیون فداکاری های حضرت علی علیه السلام می دانید؟
18. آیا تا به حال موفق به زیارت حرم مطهر حضرت علی علیه السلام شده اید؟ هنگام زیارت آن حضرت چه حسی به شما دست می داد؟
19. به نظر شما رمز جاودانگی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در قلوب شیعیان چیست؟
20. به نظر شما چرا مردم این قدر دل باخته و عاشق حضرت علی علیه السلام هستند؟
21. به نظر شما الگو قرار دادن حضرت علی علیه السلام تا چه حد در تعالی و بالندگی رفتارهای فردی و اجتماعی افراد جامعه مؤثر است؟ چرا؟
22. یک جمله درباره عدالت حضرت علی علیه السلام بگویید.
23. اگر به زیارت حرم مطهر حضرت علی علیه السلام مشرف شوید، با چه جمله ای آن حضرت را خطاب می کنید؟
24. وقتی نام مبارک حضرت علی علیه السلام را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
25. آیا کتابی را در مورد زندگانی، شخصیت و سخنان حضرت علی علیه السلام می شناسید؟
ص:113
26. به نظر شما چرا بسیاری از مردم نام «علی»، را برای فرزندان خود برمی گزینند؟
27. اگر یک شبانه روز شما را خادم افتخاری حرم مطهر حضرت علی علیه السلام قرار دهند، در این فرصت به دست آمده چه می کنید؟
28. «غربت» و «مظلومیت» حضرت علی علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
29. آیا از وصیت ها و سفارش های حضرت علی علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(مهم ترین سفارش و وصیت آن حضرت، توصیه به تقوا و نظم بود.)
30. به نظر شما در ذکر «یا علی» چه سرّی نهفته است که مردم هنگام سختی ها و مشکلات، آن را بر زبان جاری می کنند؟
31. به نظر شما «ساده زیستی و زهد» حضرت علی علیه السلام چگونه می تواند الگوی ما در زندگی باشد؟ مثال بزنید.
32. به نظر شما «گذشت» و «صبر» حضرت علی علیه السلام چگونه باید الگوی ما در رفتارهایمان باشد؟ مثال بزنید.
33. شما به چه انگیزه ای در مجلس مولودی حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام شرکت می کنید؟
34. وقتی حضرت علی علیه السلام را یاد می کنید، ناخودآگاه به کدام ویژگی آن حضرت توجه می کنید؟ چرا؟
35. شما تا چد حد با نهج البلاغه مأنوسید؟ چرا؟
36. آیا می توانید از ترجمه هایی که بر نهج البلاغه نوشته شده است، به
ص:114
چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(ترجمه فیض الاسلام، ترجمه استاد شهیدی، ترجمه دشتی.)
37. از کلمات قصار (حکمت ها) نهج البلاغه چیزی به یاد دارید؟
الف) «شریف ترین بی نیازی، ترک آرزوهاست».(1)
ب) «قناعت، مالی است که تمام نمی شود».(2)
ج) «غیبت، کوشش فرد ناتوان است»).(3)
38. آیا می توانید از کتاب هایی که شهید مطهری رحمه الله درباره حضرت علی علیه السلام نوشته است، به یک مورد اشاره کنید؟
پاسخ:
(1. جاذبه و دافعه علی علیه السلام ؛ 2. سیری در نهج البلاغه.)
39. در شب هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه (لیلة المبیت) چه کسی جان فشانی نمود؟
40. انگیزه حضرت علی علیه السلام از خوابیدن در بستر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در لیلة المبیت چه بود؟
41. آیا می دانید آیه شریفه «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ...»(4) درباره چه کسی و در چه موضوعی نازل شده است؟
42. آیا می دانید حضرت علی علیه السلام در چه مکان مقدسی به دنیا آمد؟
ص:115
پاسخ:
(در کعبه معظمه.)
43. آیا می دانید اولین مردی که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اسلام ایمان آورد، چه کسی بود؟
44. آیا می دانید این توصیف درباره عظمت کلام کدام امام معصوم گفته شده است: «بالاتر از کلام مخلوق و پایین تر از کلام خالق».
45. آیا می دانید این روایت نبوی از چه حقیقتی پرده برداشته است: «علیٌّ مع الحقُّ و الحقُّ مع علیٍّ».(1)
46. از شجاعت بی نظیر حضرت علی علیه السلام در جنگ خندق چه می دانید؟
47. به نظر شما در این روایت شریف نبوی چه فضیلتی برای علی علیه السلام اثبات شده است: «من شهر علم هستم و علی، دروازه این شهر».(2)
48. از زهد حضرت علی علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله، زاهدترین مردم بود، هرگز به حد سیر شدن نخورد، خورشت غذایش نمک یا سرکه یا روغن بود.)(3)
49. آیا درباره عبادت حضرت علی علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
(عابدترین مردم و سید عابدین بود، بعد از پیامبر نماز و روزه اش بر همه
ص:116
مردم برتری داشت، از خشیّت الهی از هوش می رفت.)(1)
50. آیا از سخنان حضرت علی علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «قناعت کن تا عزیز باشی».(2)
ب) «تقوا، اساس ایمان است».(3)
ج) «وقتی عقل کامل شود، سخن اندک می شود».(4)
د) «با صدقه دادن، رزق را فرود آورید».(5)
ه_) «هر کس با حق درافتد، حق او را به خاک افکند».(6)
و) «در تعجبم از کسی که ناامید است در حالی که می تواند استغفار کند».(7)
ز) «زبان (تربیت نشده) درنده است، اگر رهایش کنی می گزد»).(8)
51. سبک شمردن گناه که در این کلام حضرت علی علیه السلام آمده، به چه معناست: «سخت ترین گناهان، گناهی است که صاحبش آن را سبک بشمارد».(9)
52. با توجه به این روایت حضرت علی علیه السلام، بفرمایید بین دروغ و رفتن آبرو چه رابطه ای وجود دارد: «هر کس دروغ بگوید، آبروی خود را
ص:117
می برد».(1)
53. برداشت شما از این کلام حضرت علی علیه السلام چیست: «صاحِبُ السُّوء قَطعةٌ مِنَ النّارِ؛ دوست و هم نشین بد، قطعه ای از آتش است».(2)
54. به نظر شما پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این حدیث شریف به چه حقیقتی اشاره فرموده است؟
«اگر همه مردم بر دوستی و محبت علی بن ابی طالب علیه السلام اجتماع می کردند، خداوند، جهنم را نمی آفرید».(3)
55. این کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در شأن حضرت علی علیه السلام به چه معناست: «من کنت مولاه فعلیٌّ مولاه».(4)
پاسخ:
(هر کس من سرپرست او بودم، پس علی سرپرست اوست.)
56. شما روز پدر را چگونه گرامی می دارید؟
57. آیا از آثار نافرمانی و بی احترامی نسبت به والدین چیزی می دانید؟
پاسخ:
(در روایات اسلامی به این آثار اشاره شده است: فقر، ذلت، سلب توفیق، قبول نشدن نماز، تنهایی.)
58. آیا می دانید نگاه محبت آمیز به چهره والدین چه ثوابی دارد؟
پاسخ:
ص:118
(بر اساس روایتی، ثواب یک حج مقبول برای هر بار نگاه کردن دارد.)(1)
59. آیا از آثار احسان و احترام به والدین چیزی می دانید؟
60. از آیات قرآن کریم در موضوع تکریم والدین چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(در پرسش های روز مادر آمده است.)
61. حداقل کاری که در مقام تشکر از پدر می توان انجام داد، چیست؟
62. چگونه از پدرتان تشکر می کنید؟
63. رضایت پدر چقدر برایتان اهمیت دارد؟ چرا؟
64. اگر پدرتان از شما ناراحت باشد، چه می کنید؟
65. بهترین هدیه برای پدر در «روز پدر» چیست؟
66. اینکه می گویند «کوه رنج پدر» یعنی چه؟
67. یک جمله در توصیف پدر بگویید.
68. آیا تا به حال به رنج ها و زحمت هایی که پدرتان برای شما متحمل شده است فکر کرده اید؟ برخی از آنها را نام ببرید.
69. احسان و احترام به پدر با انجام چه کارهایی محقق می شود؟
70. چقدر پدرتان را دوست دارید؟ چرا؟
71. چرا باید به پدر و مادر احترام گذاشت؟ نظر شما درباره کسانی که به والدین خود احترام نمی گذارند، چیست؟
72. چه کارها و رفتارهایی را نوعی رنجش و بی احترامی به پدر می دانید؟ مثال بزنید.
ص:119
73. برداشت شما از این روایت نبوی چیست؟ «بزرگ ترین حق را بر زن، شوهر او دارد».(1)
74. با توجه به این روایت امام کاظم علیه السلام خوب شوهرداری کردن به چیست: «جَهادُ المرأةِ حُسْنُ التَّبَعُل؛ جهاد زن، خوب شوهرداری کردن است»).(2)
75. حداقل کاری که یک زن به عنوان تشکر از شوهرش می تواند انجام دهد، چیست؟
76. شما چگونه روز شوهر را گرامی می دارید؟
77. به نظر شما مهم ترین عوامل تفاهم میان یک زن و شوهر چه اموری است؟
78. به نظر شما چه رفتارهایی نابودکننده تفاهم میان زن و شوهر است؟
پاسخ:
(دروغ، نداشتن صداقت، توقع بیش از حد، توبیخ و سرزنش، نبودن گذشت و چشم پوشی از خطاهای همدیگر، الگو قرار ندادن سیره اهل بیت علیهم السلام).
79. الگوی رفتاری و اخلاقی زوج های جوان باید چه کسانی باشند؟
پاسخ:
(زوج نمونه و الگوی دین اسلام حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام.)
ص:120
مناسبت هشتم: سیزدهم رجب، آغاز ایام البیض و سنت حسنه اعتکاف
1. آیا می دانید معنای «اعتکاف» چیست؟
پاسخ:
(به معنی کناره گیری از مردم و ماندن در مسجد جهت روزه، نماز، دعا و مناجات با خدا.)
2. آیا می دانید هدف از اعتکاف چیست؟
3. چه سخنی با معتکفین دارید؟
4. چندمین بار است که در مراسم اعتکاف شرکت می کنید؟(1)
5. با چه نیت و هدفی در اعتکاف شرکت کرده اید؟
6. با معتکف شدن در پی به دست آوردن چه چیزی هستید؟ چرا؟
7. در اینجا چه اعمال و عباداتی انجام می دهید؟
8. فضای معنوی اینجا چگونه است؟ چرا؟
9. در پایان اعتکاف چه حاجاتی را از خدا طلب خواهید کرد؟
10. مهم ترین دعای شما در اعتکاف چیست؟
11. آیا باز هم در اعتکاف شرکت خواهید کرد؟ چرا؟
12. چه پیامی به آنهایی که موفق به شرکت در این مراسم نشدند، دارید؟
13. به نظر شما شرط قبولی اعتکاف نزد خدا چیست؟
14. از اینکه در جمع معتکفین هستید، چه احساسی دارید؟ چرا؟
15. چه پیشنهادی برای گسترش هرچه بیشتر این سنت حسنه دارید؟
ص:121
مناسبت نهم: بیست وپنجم رجب، سالروز شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام
پرسش های تفصیلی این مناسبت در مناسبت ولادت حضرت ذکر شده است.
مناسبت دهم: بیست وششم رجب، وفات حضرت ابوطالب علیه السلام
1. آیا می دانید حضرت ابوطالب علیه السلام چه نسبتی با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داشت؟
2. از زحمات طاقت فرسای حضرت ابوطالب علیه السلام برای اسلام و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه می دانید؟
پاسخ:
(حضرت ابوطالب علیه السلام به تنهایی به حمایت جانانه از پیامبر قیام کرد و او را در حفظ و ابلاغ رسالتش یاری کرد و از کودکی کفالت پیامبر را بر عهده داشت و در شعب ابی طالب در راه پیامبر جان خود را به خطر انداخت.)
3. از واقعه شعب ابی طالب و نقش حضرت ابوطالب علیه السلام در آن چقدر اطلاع دارید؟
4. آیا از روایات مربوط به فضیلت حضرت ابوطالب علیه السلام چیزی می دانید؟
پاسخ:
ص:122
(الف) حضرت علی علیه السلام : «اگر پدرم هر گنه کاری را شفاعت کند، خداوند شفاعت او را قبول می کند».(1)
ب) امام باقر علیه السلام : «اگر ایمان ابوطالب را در یک کفه ترازو بگذارند و ایمان این آفریدگان را در کفه دیگر، ایمان او خواهد چربید».(2)
ج) امام صادق علیه السلام : «ابوطالب از دنیا نرفت تا اینکه از سوی خداوند به او مژده بهشت داده شد».)(3)
مناسبت یازدهم: بیست وهفتم رجب، مبعث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله (13سال قبل از هجرت)
1. شما عید بزرگ مبعث را چگونه گرامی می دارید؟
2. آیا از ثواب و فضیلت روزه گرفتن روز مبعث اطلاعی دارید؟
پاسخ:
(روزه این روز ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد.)(4)
3. هدف بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه بوده است؟
4. به نظر شما پیروان حقیقی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه کسانی هستند و چه اوصافی دارند؟
5. از سخنان گهربار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «بهترین مؤمنان، فرد قانع و بدترین آنها فرد طمع کار است».(5)
ص:123
ب) «بهترین شما خوش اخلاق ترین شماست».(1)
ج) «بهترین راه های نیکی، صدقه دادن است».(2)
د) «خیر، فراوان است و عمل کنندگان به آن کم».(3)
ه_) «دعا، کلید رحمت و نماز، کلید بهشت است».(4)
و) «بداخلاقی، عمل را فاسد می کند، همان گونه که سرکه، عسل را».(5)
ز) «صله رحم، عمر را طولانی و مرگ بد را دفع می کند».(6)
ح) «غیرت از ایمان است و بی بندوباری از نفاق».)(7)
ص:124
بخش هشتم: ماه شعبان
زیر فصل ها
مناسبت اول: حلول ماه شعبان
مناسبت دوم: سوم شعبان، میلاد پرسرور امام حسین علیه السلام و روز پاسدار
مناسبت سوم: چهارم شعبان، روز ولادت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام
مناسبت چهارم: پنجم شعبان، روز ولادت حضرت امام زین العابدین علیه السلام
مناسبت پنجم: یازدهم شعبان، ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام و روز جوان
مناسبت ششم: پانزدهم شعبان، ولادت حضرت ولی عصر، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و روز جهانی مستضعفان
مناسبت هفتم: آخرین جمعه ماه شعبان، روز غبارروبی مساجد
مناسبت اول: حلول ماه شعبان
1. از اعمال مستحبی ماه شعبان چه می دانید؟
پاسخ:
(الف) هر روز هفتاد بار «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أسْئَلُهُ التَوبَةَ»؛
ب) صدقه دادن؛
ج) صلوات بسیار فرستادن؛
د) روزه گرفتن در روزهای دوشنبه و پنج شنبه شعبان؛
ه_) روزه گرفتن در سه روز آخر و روز اول شعبان.)(1)
2. از فضیلت استغفار و صدقه دادن در ماه شعبان چه می دانید؟
پاسخ:
(الف) بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است.
ب) هر کس هفتاد بار هر روز در این ماه استغفار کند، مانند هفتادهزار بار استغفار در ماه های دیگر است.
ص:125
ج) «تصدق در این ماه هرچند به نصف دانه خرما باشد، سبب حرام شدن آتش بر صدقه دهنده می شود.
د) امام صادق علیه السلام : «هر که در شعبان صدقه دهد و استغفار کند خداوند او را تربیت می کند».)(1)
3. از فضیلت روزه سه روز آخر شعبان چه می دانید؟
پاسخ:
(امام رضا علیه السلام : «هر که سه روز آخر شعبان را روزه بگیرد و به رمضان وصل کند خداوند ثواب دو ماه روزه پی درپی برای او می نویسد».)(2)
4. به نظر شما چگونه می توان در ماه شعبان خود را آماده ورود به ماه مبارک رمضان کرد؟
5. از بهترین کتاب ها در معرفی اعمال مستحبی ماه های بافضیلت سال را چه کتابی می دانید؟
پاسخ:
(مفاتیح الجنان از شیخ عباس قمی و اقبال از سید بن طاووس.)
6. شما کدام یک از اعمال مستحبی ماه شعبان را برای آمادگی جهت ورود به ماه رمضان مؤثرتر یافته اید؟
پاسخ:
(استغفار، صدقه، روزه، دعا.)
مناسبت دوم: سوم شعبان، میلاد پرسرور امام حسین علیه السلام و روز پاسدار
1. آیا تا کنون موفق به زیارت حرم سیدالشهدا علیه السلام شده اید؟ هنگام
ص:126
زیارت چه حسی داشتید؟
2. به نظر شما رمز جاودانگی امام حسین علیه السلام در قلوب شیعیان چیست؟
3. به نظر شما چرا مردم این قدر دل باخته و عاشق امام حسین علیه السلام هستند؟
4. به نظر شما زیارت امام حسین علیه السلام چه تحولی در انسان ایجاد می کند؟
5. بهترین درسی که از امام حسین علیه السلام آموخته اید، چیست؟
پاسخ:
(الف) شجاعت و زیر بار ذلت نرفتن؛ ب) بندگی خداوند تا پای جان، مال و تمام دارایی ها و....)
6. امام حسین علیه السلام را در یک جمله کوتاه توصیف کنید.
7. وقتی نام مبارک امام حسین علیه السلام را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟ چرا؟
8. تا کنون چند کتاب درباره زندگانی امام حسین علیه السلام مطالعه کرده اید؟
پاسخ:
( منتهی الآمال / شیخ عباس قمی، فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام / محمد دشتی)
9. وقتی نام مبارک امام حسین علیه السلام را می شنوید، ناخودآگاه کدام یک از ویژگی های آن حضرت را به یاد می آورید؟
10. به نظر شما چرا بسیاری از مردم، نام مقدس «حسین» را برای فرزندان خود انتخاب می کنند؟
ص:127
11. شما این روز عید را چگونه گرامی می دارید؟
12. امام حسین علیه السلام را در یک جمله توصیف کنید.
13. به نظر شما امر به معروف و نهی از منکر امام حسین علیه السلام چگونه باید الگوی ما در رفتارهایمان باشد؟ مثال بزنید.
14. آیا از سخنان گهربار امام حسین علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «سلام هفتاد ثواب دارد که 69 ثواب از آن سلام دهنده و یک ثواب برای پاسخ دهنده است».(1)
ب) «بخیل کسی است که از سلام دادن خودداری کند».(2)
ج) «باگذشت ترین انسان ها کسی است که در عین قدرت داشتن، عفو کند».(3)
و) «هر که اندوه مؤمنی را برطرف کند، خدا گرفتاری های دنیا و آخرتش را رفع می کند».(4)
ه_) «راست گویی، عزت و دروغ گویی، عجز است».(5)
و) «اخلاق نیکو عبادت است».(6)
ز) «کسی که در برآوردن حاجت مؤمنی تلاش کند، گویا 9000 سال خدا را عبادت کرده است».(7)
ح) «فقط کسی در روز قیامت در امان است که در دنیا از خدا بترسد».(8)
ص:128
ط) «کسی که دوست دارد عمرش، طولانی و رزقش، زیاد شود، صله رحم کند».(1)
ی) «گریه کردن از ترس خدا، وسیله نجات از آتش است».(2)
ک) «هر کس مرا بعد از شهادتم زیارت کند، روز قیامت زیارتش می کنم»).(3)
15. برداشت شما از این سخن امام حسین علیه السلام چیست؟ مثال بزنید.
«عقل کامل نمی شود مگر با پیروی از حق».(4)
16. چه پیامی در این کلام امام حسین علیه السلام نهفته است؟
«هر کس بخشنده باشد، آقایی کند».(5)
17. شما چه برداشت اخلاقی از این سخن امام حسین علیه السلام دارید؟
«راست گویی، عزت و دروغ گویی، عجز است».(6)
18. به نظر شما پاسداران چگونه و در چه ابعادی باید امام حسین علیه السلام را الگوی خود قرار دهند؟
19. به نظر شما هدف از نام گذاری روز میلاد امام حسین علیه السلام به نام «روز پاسدار» چه بوده است؟
مناسبت سوم: چهارم شعبان، روز ولادت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام
یادآوری پرسش های این مناسبت به طور تفصیلی پرسش هایی در مناسبت دهه محرم ذکر شده است. ازاین رو، به پرسش های تکمیلی بسنده می کنیم.
ص:129
1. شما این روز مبارک را چگونه گرامی می دارید؟
2. شما چه درس هایی از زندگی و سیره عملی و اخلاقی حضرت ابوالفضل علیه السلام گرفته اید؟
3. به نظر شما هدف از نام گذاری روز میلاد حضرت ابوالفضل علیه السلام به نام «روز جانباز» چه بوده است؟
4. به نظر شما مردم و مسئولان چه وظایفی در قبال جانبازان عزیز دارند؟
5. جانباز را در یک جمله توصیف کنید.
6. به نظر شما جانبازان عزیز چه حقی بر گردن ما دارند؟ چرا؟
7. به نظر شما چگونه می توانیم روحیه شهادت طلبی و جانبازی را به نسل های بعدی منتقل کنیم؟
8. شما به عنوان کسی که از امنیت امروزه کشور بهره مندید، چه سخنی با جانبازان فداکار دارید؟
مناسبت چهارم: پنجم شعبان، روز ولادت حضرت امام زین العابدین علیه السلام
در این مناسبت نیز تنها پرسش های جدید و تکمیلی ذکر می شود.
1. شما روز ولادت امام سجاد علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. آیا از سخنان نورانی امام سجاد علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «از دروغ کوچک و بزرگ چه در حال شوخی و چه جدی بپرهیز».(1)
ب) «هر کس به آنچه خداوند برایش قسمت کرده است، راضی باشد، از
ص:130
بی نیازترین مردم است».(1)
ج) «منافق نهی می کند، ولی خودش اجتناب نمی کند، امر می کند، ولی خودش انجام نمی دهد».(2)
د) «کسی که مشتاق بهشت باشد، به طرف خوبی ها، شتاب و از شهوت ها هجرت می کند».(3)
ه_) «کسی که از آتش دوزخ بترسد، از گناهانش توبه می کند و از حرام ها برمی گردد».(4)
و) «نمازت را چون نماز وداع کننده به جای آور».(5)
ز) «شرافت در تواضع و بی نیازی در قناعت [نهفته] است».(6)
3. برداشت شما از این روایت امام سجاد علیه السلام چیست: «شرافت در تواضع است».(7)
4. به نظر شما چه پیام و درسی در این سخن امام سجاد علیه السلام نهفته است: «بی نیازی در قناعت است».(8)
5. آیا می دانید مناجات «خمس عشر» از کدام امام معصوم است؟
پاسخ:
(امام سجاد علیه السلام.)
ص:131
6. اگر در چنین روزی در کنار قبرستان بقیع بودید، چگونه به حضرت سجاد علیه السلام عرض ارادت می کردید؟
مناسبت پنجم: یازدهم شعبان، ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام و روز جوان
1. شما روز ولادت حضرت علی اکبر علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. به نظر شما هدف از نام گذاری روز میلاد حضرت علی اکبر علیه السلام به نام «روز جوان» چه بوده است؟
3. از فضایل حضرت علی اکبر علیه السلام چه می دانید؟
4. به نظر شما چه ابعادی از شخصیت حضرت علی اکبر علیه السلام می تواند الگوی جوانان ما باشد؟
پاسخ:
(شجاعت، خوش اخلاقی و خوش گفتاری، ولایت مداری.)
5. به نظر شما چرا برخی از مردم، نام مبارک «علی اکبر» را برای فرزندان خود انتخاب می کنند؟
6. به نظر شما انتخاب الگوهای دینی از سوی جوانان تا چه حد در مصونیت آنان از الگوها و فرهنگ های انحرافی مؤثر است؟ چرا؟
مناسبت ششم: پانزدهم شعبان، ولادت حضرت ولی عصر، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و روز جهانی مستضعفان
1. شما روز نیمه شعبان را چگونه گرامی می دارید؟
ص:132
2. آیا از برگزاری یا شرکت در جشن های نیمه شعبان خاطره ای دارید؟
3. به نظر شما راز کمک ها و سخاوت های ستودنی مردم در جشن های نیمه شعبان چیست؟
4. به نظر شما چه راه های دیگری برای تکریم و بزرگداشت عید نیمه شعبان وجود دارد؟
5. عید بزرگ نیمه شعبان را در یک جمله به مسلمانان تبریک بگویید.
6. به نظر شما بهترین دعا در روز و شب نیمه شعبان چه دعایی است؟
7. از فضیلت شب نیمه شعبان چه می دانید؟
پاسخ:
(الف) امام صادق علیه السلام : «این شب [نیمه شعبان] افضل شب ها بعد از شب قدر است».(1)
ب) امام صادق علیه السلام : «شبی است که خدا قسم به ذات مقدس خود یاد کرده است که هیچ سائلی را از درگاه خود دست خالی برنگرداند».(2)
ج) در روایت است که «هر که این شب را زنده بدارد، دلش در روزی که دل ها می میرند، نمی میرد».)(3)
8. از اعمال مستحبی شب نیمه شعبان چقدر اطلاع دارید؟
پاسخ:
(الف) غسل (بنا بر روایت، سبب تخفیف گناهان می شود)؛
ب) احیای شب نیمه شعبان به نماز، دعا و استغفار (سیره امام سجاد علیه السلام بوده است)؛
ص:133
ج) زیارت امام حسین علیه السلام (که افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است)؛
د) خواندن دعای کمیل؛
ه_) خواندن نماز جعفر طیار.)(1)
9. آیا عرض ارادت و یاد کردن حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف منحصر به مکان یا زمانی خاص است؟ چرا؟
10. آیا می دانید زیارت آل یس از کدام معصوم است و در زیارت کدام معصوم خوانده می شود؟
پاسخ:
(این زیارت از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف صادر شده و در زیارت آن حضرت خوانده می شود.)(2)
11. از اوقات مخصوص زیارت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چه می دانید؟
پاسخ:
(1. روز جمعه، 2. هر روز بعد از نماز صبح.)(3)
12. از دعاهای مربوط به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چیزی به خاطر دارید؟ دو مورد را نام ببرید.
13. از مکان هایی که دعا برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در آنها تأکید شده است، به دو مورد اشاره کنید.
پاسخ:
ص:134
(مسجدالحرام، سرزمین عرفات، مسجد کوفه، مسجد سهله، مسجد صعصعه، نزد قبر حضرت علی علیه السلام، مشاهد ائمه علیهم السلام، سرداب مقدس در سامرا، جمکران.)(1)
مناسبت هفتم: آخرین جمعه ماه شعبان، روز غبارروبی مساجد
1. آیا می دانید چرا در آخرین جمعه ماه شعبان مساجد را غبارروبی می کنند؟
2. آیا تا به حال در مراسم غبارروبی مساجد شرکت کرده اید؟
3. آیا از پاداش غبارروبی مساجد چیزی می دانید؟
پاسخ:
(امام رضا علیه السلام : «بهشت و حوریان بهشتی، مشتاق کسی هستند که مسجد را تمیز کند یا آلودگی های آن را بگیرد».)(2)
4. به نظر شما غبارروبی مساجد چه آثار مثبتی به همراه دارد؟
ص:135
بخش نهم: ماه مبارک رمضان
زیر فصل ها
حلول ماه مبارک رمضان
مناسبت اول: دهم رمضان، وفات حضرت خدیجه علیها السلام (سال دهم بعثت)
مناسبت دوم: دوازدهم رمضان، عقد اخوّت و برادری میان رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام
مناسبت سوم: پانزدهم رمضان، ولادت سبط اکبر نبی، حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام
مناسبت چهارم: 15 تا 21 رمضان، هفته کمک به محرومان و مستضعفان
مناسبت پنجم: هیجدهم رمضان (شب نوزدهم)، نخستین شب قدر
مناسبت ششم: نوزدهم رمضان، ضربت خوردن حضرت علی علیه السلام
مناسبت هفتم: بیستم رمضان (شب بیست ویکم)، دومین شب قدر
مناسبت هشتم: بیست ویکم رمضان، روز شهادت حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام
مناسبت نهم: بیست و دوم رمضان (شب بیست وسوم)، سومین روز قدر
مناسبت دهم: آخرین جمعه ماه مبارک رمضان، روز جهانی قدس
مناسبت یازدهم: 29 رمضان (شب سی ام)، وداع با ماه مبارک رمضان
حلول ماه مبارک رمضان
1. آیا می دانید چرا ماه رمضان چنین نام گرفته است؟
پاسخ:
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «رمضان به این سبب رمضان نامیده شده که گناهان را می سوزاند».)(1)
2. از فضیلت ماه مبارک رمضان چه می دانید؟
پاسخ:
(فرازهایی از خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :
الف) ماهی که بهترین ماه و روزهایش بهترین روزها و شب هایش بهترین شب هاست.
ب) ساعات آن بهترین ساعات است.
ج) ماهی که شما را به مهمانی خدا دعوت کرده اند.
د) نفس های شما در آن تسبیح و خواب شما عبادت است.
ص:136
ه_) اعمالتان در آن مقبول و دعاهایتان مستجاب است.
ز) درهای جهنم در این ماه بسته و درهای بهشت باز است.)(1)
3. آیا از توصیه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره چگونه بودن در ماه رمضان چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) از گرسنگی و تشنگی این ماه، تشنگی و گرسنگی قیامت را یاد کنید.
ب) به فقیران صدقه دهید.
ج) به پیران احترام و به کودکان ترحم کنید.
د) با یتیمان مهربانی کنید.
ه_) زبان های خود را نگه دارید.
و) چشمان خود را از آنچه حلال نیست، بپوشانید و گوش های خود را از آنچه حرام است، بازدارید.
ز) با طول دادن سجده ها، سنگینی گناهان خود را سبک کنید.
ح) از گناهان خود به سوی خدا برگردید.)(2)
4. آیا می دانید دعایی که در شب های ماه رمضان خوانده می شود، چه نام دارد؟ چقدر با آن مأنوسید؟
پاسخ:
(دعای افتتاح.)
5. از ثواب افطاری دادن به مؤمنان چه می دانید؟
پاسخ:
ص:137
(الف) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «کسی که روزه داری را افطار دهد، برای او مثل اجر آن روزه دار است بدون آنکه از اجر او چیزی کم شود».
ب) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «افطار روزه دار مؤمن در این ماه، ثواب آزاد کردن بنده و آمرزش گناهان گذشته را دارد».)(1)
6. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه کسی را در ماه رمضان شقی و بدبخت معرفی کرده است؟
پاسخ:
(کسی که در ماه رمضان از آمرزش الهی محروم باشد.)(2)
7. آیا از فضیلت «صلوات» در ماه رمضان اطلاعی دارید؟
پاسخ:
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «هر کس در این ماه بر من بسیار صلوات بفرستد، خداوند ترازوی عمل او را در روزی که ترازوهای اعمال سبک است، سنگین می گرداند».)(3)
8. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کدام عمل را در ماه رمضان برترین اعمال معرفی کرده است؟
پاسخ:
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «برترین اعمال در این ماه، ورع و پرهیز از حرام های الهی است».)(4)
ص:138
9. شما در ماه مبارک رمضان بیشتر با کدام یک از اعمال مستحبی این ماه مأنوسید؟
10. شما در ماه مبارک رمضان چقدر قرآن می خوانید؟
11. روزه گرفتن چه فواید جسمی و روحی دارد؟
پاسخ:
(سلامتی جسمی؛ فواید روحی: صفای قلبی، تواضع، شکسته شدن قوت شهوت ها و آمادگی برای عبادت).(1)
12. چرا از ماه مبارک رمضان به «بهار قرآن» یاد می کنند؟
13. چگونه می توان صفای معنوی ماه رمضان را پس از این ماه نیز حفظ کرد؟
14. آیا خاطره ای از اولین سال روزه گرفتن خود دارید؟
15. انس شما در ماه مبارک رمضان با مسجد چگونه و تا چه حد است؟
16. چقدر اهل افطاری دادن هستید؟ چرا؟
17. به نظر شما روزه گرفتن تا چه حد در تقویت ایمان و قوی شدن اراده نقش دارد؟ چرا؟
18. وقتی هنگام افطار دعای «ربنا» را می شنوید، چه احساسی به شما دست می دهد؟
19. چه خاطراتی از سحری دارید؟
20. چه خاطره ای از افطاری دارید؟
21. وقتی ماه مبارک رمضان فرامی رسد، چه حالی دارید؟
22. به نظر شما چرا همه مردم ماه مبارک رمضان را دوست دارند؟
23. از نظر شما، ماه مبارک رمضان از چه جهاتی با دیگر ماه ها تفاوت
ص:139
دارد؟
24. برای هر واژه یک کلمه یا یک جمله بگویید.
ماه رمضان، روزه، سحری، دعای سحر، دعای ربنا، افطاری، دعای یا علی یا عظیم، ختم قرآن، ترک گناه، دعای افتتاح، توبه و استغفار، شکستن دل، مهدی صاحب زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف،شب قدر، تقدیر، التماس به خدا، جوشن کبیر، قرآن سرگیری، اشک و ناله، الهی العفو، دریای رحمت، اخلاص، گرسنگی و تشنگی، عید فطر، نماز عید فطر، وداع با ماه رمضان، تغییر و تحول، مناجات، توسل، علی مظلوم علیه السلام، تقوا، میهمانی خدا، دعا و درخواست.
25. به نظر شما ورود به میهمانی خدا چه مقدماتی را لازم دارد؟
26. به نظر شما چه رابطه ای بین گناه نکردن و قبولی اعمال وجود دارد؟ چرا؟
مناسبت اول: دهم رمضان، وفات حضرت خدیجه علیها السلام (سال دهم بعثت)
1. اولین کسی که از زنان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایمان آورد، چه کسی بود؟
2. از نقش حضرت خدیجه علیها السلام در پیشرفت و تقویت اسلام چه می دانید؟
3. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه سالی را «سال حزن» نامید؟
پاسخ:
(سال وفات حضرت خدیجه علیها السلام را که با وفات حضرت ابوطالب
ص:140
علیه السلام نیز هم زمان بود.)(1)
4. آیا می دانید «امّ المؤمنین» که لقب حضرت خدیجه علیها السلام است، به چه معناست؟
5. به نظر شما چگونه می توانیم خود را در غم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و فاطمه زهرا علیها السلام شریک کنیم؟
مناسبت دوم: دوازدهم رمضان، عقد اخوّت و برادری میان رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام
1. آیا می دانید آیه شریفه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»(2) به چه معناست؟
2. آیا می دانید «عقد اخوت» در اسلام به چه معنا و چگونه است؟
3. آیا می دانید در عقد اخوتی که پیامبر میان اصحاب ایجاد کرد، خود حضرت با چه کسی عقد برادری بست؟
پاسخ:
(با علی بن ابی طالب علیه السلام.)
4. آیا می دانید عقد اخوت از چه زمانی میان مسلمانان سنت شد؟
پاسخ:
(از زمانی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله میان اصحاب خود «عقد اخوت» را جاری فرمود.)
5. آیا از حقوقی که هر مسلمان بر برادر مسلمانش دارد، چیزی می دانید؟ به چند مورد اشاره کنید.
پاسخ:
ص:141
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مسلمان بر برادر مسلمانش سی حق دارد که باید هر یک را ادا کند، از جمله: 1. عفو و مهربانی به او؛ 2. پنهان کردن اسرار او؛ 3. جبران اشتباهات او؛ 4. قبول عذر او؛ 5. خیرخواهی نسبت به او؛ 6. عمل به وعده هایی که به او داده؛ 7. عیادت به هنگام بیماری او؛ 8. حفظ ناموس او؛ 9. پاسخ دادن به سلام او؛ 10. هرچه را برای خود می خواهد برای او نیز بخواهد و...».)(1)
6. به نظر شما ترویج روحیه اخوت و برادری میان مؤمنین چه آثار مثبتی در پی خواهد داشت؟ چرا؟
7. به نظر شما داشتن رابطه اخوت و برادری میان یکدیگر به چه معناست؟
8. به نظر شما چه عواملی نتیجه کم شدن روحیه اخوت و برادری میان افراد جامعه است؟
مناسبت سوم: پانزدهم رمضان، ولادت سبط اکبر نبی، حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام
سؤالات این مناسبت تکمیلی است.
1. شما روز ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. آیا از سخنان امام حسن مجتبی علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «حریص بودن همان گناه طلبی است».(2)
ب) «سالم ترین قلب ها قلبی است که از شبهه ها پاک باشد».(3)
ص:142
ج) «وقتی مستحبات به واجبات ضربه بزند، آنها را ترک کنید».(1)
د) «نعمت ها تا هستند، ناشناخته اند. وقتی بروند، شناخته می شوند».(2)
ه_) «هر که احسان های خود را بشمارد، بخشندگی خود را نابود کرده است».(3)
و) «غفلت آن است که مسجد را ترک کنی و از مفسد اطاعت کنی».(4)
ز) «با مردم آن گونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند».(5)
ح) «کسی که قرآن بخواند، یک دعای مستجاب شده دارد».(6)
ط) «هر کس خدا را بندگی کند، خداوند همه اشیا را بنده او گرداند».(7)
3. به نظر شما عمل به این کلام امام حسن علیه السلام تا چه حد در جلوگیری از اختلافات اخلاقی مؤثر است: «با مردم آن گونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند». چرا؟
مناسبت چهارم: 15 تا 21 رمضان، هفته کمک به محرومان و مستضعفان
1. شور مردم نیکوکار را در یک جمله توصیف کنید؟
2. شما با چه انگیزه ای تصمیم گرفتید در این فراخوان معنوی شرکت کنید؟
3. آیا از سخنان نورانی معصومین علیهم السلام در موضوع کمک به محرومان، چیزی به خاطر دارید؟
ص:143
پاسخ:
(الف) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «صدقه، خشم پروردگار را خاموش می کند».(1)
ب) امام علی علیه السلام : «رزق را با صدقه فرود آورید».(2)
ج) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «برترین صدقه در ماه رمضان است».(3)
د) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «هر که یک درهم در راه خدا بدهد، خداوند برای او هفتصد ثواب می نویسد».)(4)
4. به نظر شما چه پیامی در این سخن امام حسین علیه السلام نهفته است؟ «هر کس بخشنده باشد، آقایی کند».(5)
5. آیا از آثار و برکات صدقه چیزی می دانید؟
پاسخ:
(بر اساس روایات، سبب فرود آمدن رزق، دفع مرگ بد، خاموش کننده خشم الهی و... است).(6)
6. شما چقدر از ناپسندی بخل و خست مطلعید؟
پاسخ:
(الف) از امام علی علیه السلام : «هر کس در مال خود بخل ورزد، ذلیل شود».(7)
ب) امام هادی علیه السلام : «بخل، بدترین خوی اخلاقی است».(8)
ص:144
ج) امام رضا علیه السلام : «بخل ورزی، آبروی انسان را می برد».)(1)
7. از آثار زیان بار بخل ورزی به دو مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(بر مبنای روایات: ذلت، فاسد شدن اخلاق، از بین رفتن آبرو و....)
8. آیا می دانید شرط قبولی صدقه و انفاق چیست؟
9. آیا از سیره معصومین علیهم السلام در کمک به محرومان چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(امام حسن علیه السلام سه مرتبه نیمی از اموال خود را به فقیران بخشید. امام صادق علیه السلام به انفاق های پنهانی معروف بود. امام باقر علیه السلام میان خاص و عام به جود و کرم و احسان معروف بود و هر جمعه یک دینار صدقه می داد. حضرت علی علیه السلام، پدر یتیمان و سرآمد انفاق و سخاوت بود و....)(2)
10. به نظر شما چرا کمک به محرومان نباید به ایام خاصی از سال منحصر باشد؟
11. به نظر شما به چه شکل هایی می توان به محرومان کمک کرد؟ آیا این کار در کمک مالی منحصر است؟
12. با عزیزانی که تا کنون موفق به شرکت در این امر خیر نشده اند چه سخنی دارید؟
ص:145
13. از اینکه به شرکت در این امر خیر و خداپسندانه موفق شده اید، چه احساسی دارید؟
14. به نظر شما از چه راه هایی می توان فرهنگ صدقه و انفاق و کمک به محرومان را همگانی کرد؟
مناسبت پنجم: هیجدهم رمضان (شب نوزدهم)، نخستین شب قدر
1. شما شب قدر را چگونه سپری می کنید؟ چه اعمالی انجام می دهید؟
2. به نظر شما مهم ترین حاجت هایی که در شب قدر می توان از خدا درخواست کرد، چیست؟
3. آیا شب قدر را احیا می گیرید؟ چرا؟
4. در شب قدر، ملائکه بر چه کسی نازل می شوند؟
5. به نظر شما توسل به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در شب های قدر تا چه حد در سرنوشت یک سال انسان مؤثر است؟ چرا؟
6. آیا از شرایط استجابت دعاها چیزی می دانید؟
7. به نظر شما احیا گرفتن شب های قدر در مجالس عمومی چه تأثیری در استجابت دعاها دارد؟ چرا؟
8. آیا از موانع استجابت دعاها چیزی می دانید؟
9. احیای شب قدر چه اثری دارد؟
10. چرا در اعمال شب های قدر، به توبه و استغفار بیش از دیگر اعمال تأکید شده است؟
11. در این شب قدر چه درخواست و سخنی با حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف دارید؟
ص:146
مناسبت ششم: نوزدهم رمضان، ضربت خوردن حضرت علی علیه السلام
یادآوری: پرسش های این مناسبت با مناسبت شهادت حضرت علی علیه السلام یکی است.
مناسبت هفتم: بیستم رمضان (شب بیست ویکم)، دومین شب قدر
1. راه های استجابت دعا کدامند؟
پاسخ:
(1. دل شکستگی؛ 2. در ابتدا و انتهای دعا، صلوات فرستادن؛ 3. واسطه قرار دادن اهل بیت علیهم السلام ؛ 4. دعا کردن در جمع مؤمنان و به صورت دسته جمعی؛ 5. اشک ریختن؛ 6. تضرع، التماس و اصرار در دعا؛ 7. استفاده از دعاهایی که اهل بیت علیهم السلام تعلیم فرموده اند؛ 8. استغفار و....)
2. به نظر شما توسل به اهل بیت علیهم السلام در شب های قدر تا چه حد در بهره مند شدن از برکات این شب ها مؤثر است؟ چرا؟
3. از اعمال شب 21 ماه رمضان چه می دانید:
پاسخ:
(همان اعمال مشترک شب قدر است؛ یعنی غسل، نماز هفت قل هو الله، احیا، قرآن سرگیری، صد رکعت نماز، صد مرتبه استغفار، دعای جوشن کبیر و صد مرتبه لعن بر قاتلین حضرت امیر.)(1)
ص:147
مناسبت هشتم: بیست ویکم رمضان، روز شهادت حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام
1. شما این روز غم بار را چگونه به عزا می نشینید؟
2. چگونه می توانیم خود را در غم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف شریک کنیم؟
3. در یک جمله، این مصیبت جانکاه را به محضر حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید؟
4. به نظر شما چگونه می توانیم از عهده بزرگداشت این روز غم بار برآییم؟
5. حضرت علی علیه السلام پس از ضربت خوردن چه جمله ای فرمود؟
پاسخ:
(فرمود: «فزتُ و ربِّ الکعبة؛ به پروردگار کعبه سوگند رستگار شدم».)
6. به نظر شما اینکه حضرت علی علیه السلام در مسجد (مسجدالحرام کعبه) به دنیا آمد و در مسجد به شهادت رسید، از چه فضیلتی در آن حضرت حکایت دارد؟
7. به نظر شما چرا منافقان زمان امام علی علیه السلام نتوانستند عدالت او را تحمل کنند؟
8. چرا منافقان، حضرت علی علیه السلام را که به شهادت دوست و دشمن، برترین مردم بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله بود، به شهادت رساندند؟
9. آیا می دانید حضرت علی علیه السلام درباره قاتل خود چه سفارشی فرموده بود؟
ص:148
مناسبت نهم: بیست و دوم رمضان (شب بیست وسوم)، سومین روز قدر
1. از اینکه امشب آخرین شب قدر، به پایان می رسد، چه احساسی دارید؟
2. از فضیلت این شب (شب بیست وسوم) چه می دانید؟
پاسخ:
(از روایات زیادی استفاده می شود که شب قدر، همین شب است.)(1)
3. از اعمال مخصوص شب بیست وسوم چه می دانید؟ (قابل پرسش از افراد متعدد)
پاسخ:
(1. خواندن سوره عنکبوت و روم ؛2. خواندن هزار بار سوره قدر؛ 3. زیاد خواندن دعای «اللهم کن لولیک؛ 4. خواندن سوره دخان.)(2)
مناسبت دهم: آخرین جمعه ماه مبارک رمضان، روز جهانی قدس
1. به نظر شما هدف امام خمینی رحمه الله از نام گذاری آخرین جمعه ماه رمضان به نام «روز جهانی قدس» چه بود؟
2. این نام گذاری چه آثار مثبتی در جهان اسلام داشت؟
3. شما شور و حضور مردم را در این راه پیمایی چگونه می بینید؟ توصیف کنید.
4. به نظر شما راه پیمایی روز قدس، هر سال چه آثاری در جهان اسلام و
ص:149
چه پی آمدهایی برای اسرائیل دارد؟
5. با فلسطین و مردم مسلمان آن چه سخنی دارید؟
6. از افسانه «هولوکاست» چه می دانید؟
7. به نظر شما چرا اسرائیل و حامیانش که مدعی آزادی بیان هستند، از پی گیری تاریخی موضوع «هولوکاست» وحشت دارند؟
8. شما قدرت واقعی اسرائیل را تا چه حد می دانید؟ چرا؟
پاسخ:
(همان مقداری که سید حسن نصرالله فرمود که اسرائیل از خانه عنکبوت، سست تر است.)
9. به نظر شما چرا سران عرب از سرسپردگی و حمایت های پنهانی خود از اسرائیل دست برنمی دارند؟
10. به نظر شما جنگ 33 روزه اسرائیل با لبنان، از چه حقیقتی پرده برداشت؟ (چه حقیقتی را فاش کرد؟)
11. شما چه سخنی با سران عربِ حامی اسرائیل دارید؟
12. به نظر شما این جمله امام که «اسرائیل، غده سرطانی است و باید از بین برود»، حاوی چه پیامی برای مسلمانان است؟
پاسخ:
(اینکه اسرائیل، درست شدنی و اصلاح شدنی نیست.)
13. آیا از راهپیمایی های مسلمانان در دیگر کشورهای اسلامی اطلاع دارید؟ چگونه است؟
14. با سران فاسد اسرائیل چه سخنی دارید؟
15. پیام و هدف شما از شرکت در راهپیمایی روز قدس چیست؟
16. به نظر شما بهترین شعار در راهپیمایی روز قدس، چه شعاری است؟ چرا؟
ص:150
17. به نظر شما وظیفه ما در قبال فلسطین و مردم آن و قدس، قبله اول مسلمانان چیست؟
18. به نظر شما چرا ما رژیم غاصب اسرائیل را جعلی و نامشروع می دانیم؟
19. شما چه سخنی با حامیان و نوکران درجه یک اسرائیل، یعنی سران امریکا دارید؟
20. شما پیروزی نهایی فلسطینیان را در چه می دانید؟
21. به نظر شما اتحاد و وحدت مسلمانان تا چه حد می تواند در حل مشکل فلسطین کارساز باشد؟ چرا؟
مناسبت یازدهم: 29 رمضان (شب سی ام)، وداع با ماه مبارک رمضان
1. از اینکه در آستانه وداع با ماه مبارک رمضان هستیم، چه احساسی دارید؟ چرا؟
2. شما در این ماه پربرکت چه بهره هایی نصیبتان شد؟
3. چقدر با قرآن، دعا، مسجد و مناجات با خدا مأنوس بودید؟
4. از دعاهای مربوط به وداع با ماه رمضان چه می دانید؟
پاسخ:
(موضوع دعای 45 صحیفه سجادیه، وداع با ماه رمضان است.)
5. از اعمال شب آخر ماه مبارک رمضان چه می دانید؟
پاسخ:
(1. غسل؛ 2. زیارت امام حسین علیه السلام ؛ 3. خواندن سوره های انعام، کهف و یس؛ 4. صد مرتبه «استغفرالله و أتوب الیه»؛ 5. خواندن دعای 45 صحیفه
ص:152
بخش دهم: ماه شوال
زیر فصل ها
مناسبت اول: عید فطر، اول شوال
مناسبت دوم: پانزدهم شوال، وفات حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام
مناسبت سوم: پانزدهم شوال، شهادت حضرت حمزه علیه السلام
مناسبت چهارم: بیست وپنجم شوال، شهادت حضرت امام صادق علیه السلام
مناسبت اول: عید فطر، اول شوال
1. از فضیلت شب عید فطر چه می دانید؟
پاسخ:
(در روایات آمده است که این شب، کمتر از شب قدر نیست.)(1)
2. شما روز عید فطر را چگونه گرامی می دارید؟
3. از اعمال روز عید فطر چه می دانید؟
پاسخ:
(1. گفتن تکبیرهای مخصوص عید؛ 2. خواندن دعای مخصوص عید فطر؛ 3. کنار گذاشتن زکات فطره؛ 4. غسل بعد از طلوع فجر؛ 5. پوشیدن لباس نیکو و عطر زدن؛ 6. افطار قبل از نماز عید فطر با خرما یا یک چیز شیرین؛ 7. خواندن نماز عید فطر؛ 8. زیارت امام حسین علیه السلام ؛ 9. دعای ندبه.)
ص:153
4. شما در روز عید فطر چه حاجتی را از خداوند درخواست می کنید؟
5. به نظر شما بهترین دعاها در روز عید فطر چه دعایی است؟ چرا؟
6. حضور مردم را در نماز عید فطر امسال چگونه دیدید؟ توصیف کنید.
مناسبت دوم: پانزدهم شوال، وفات حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام
1. از نسب شریف عبدالعظیم علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
(آن بزرگوار با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام می رسد.)(1)
2. از مقام علمی و اخلاقی حضرت عبدالعظیم علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
(آن بزرگوار علاوه بر شرافت نسبی، از بزرگان محدثین و از عالمان برجسته و از زاهدان و عابدان عصر خویش و صاحب ورع و تقوا بوده است.)(2)
3. آیا می دانید حضرت عبدالعظیم علیه السلام از نوادگان کدام امام و از اصحاب کدام امام معصوم علیه السلام است؟
پاسخ:
(آن بزرگوار از نوادگان امام حسن علیه السلام و از اصحاب امام جواد و امام هادی علیهما السلام بوده است.)(3)
ص:154
4. از فضیلت و ثواب زیارت قبر مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام چه می دانید؟
پاسخ:
(1. در روایت است که هر کس قبر او (حضرت عبدالعظیم) را زیارت کند، بهشت بر او واجب می شود.
2. در روایتی از امام هادی علیه السلام، زیارت قبر حضرت عبدالعظیم علیه السلام هم ردیف زیارت امام حسین علیه السلام معرفی شده است.)(1)
5. آیا تا به حال به زیارت حضرت عبدالعظیم علیه السلام رفته اید؟ چند بار؟
مناسبت سوم: پانزدهم شوال، شهادت حضرت حمزه علیه السلام
1. حضرت حمزه علیه السلام چه نسبتی با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داشت و چه خدماتی در جهت حفظ و تقویت اسلام انجام داد؟
2. لقب حضرت حمزه علیه السلام چیست؟
پاسخ:
(سیدالشهدا)
3. از شجاعت و ایثار حمزه علیه السلام چه می دانید؟
مناسبت چهارم: بیست وپنجم شوال، شهادت حضرت امام صادق علیه السلام
یادآوری: پرسش های این مناسبت، تکمیلی است.
ص:155
1. به نظر شما، شیعیان در روز شهادت امام صادق علیه السلام چگونه می توانند خود را در غم امام زمان علیه السلام شریک کنند؟
2. آیا از سخنان نورانی امام صادق علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «یک سوم عقل در معاشرت نیکو با مردم است».(1)
ب) «خنده مؤمن، تبسم است».(2)
ج) «هر کس به رزق کم از خدا راضی باشد، خدا هم به عمل کم از او راضی می شود».(3)
د) «هر کس به مال حلال راضی باشد، خرجش، سبک و درآمدش، پاک می شود».(4)
ه_) «کسی که هنگام غضب، نفس خود را کنترل نکند، از ما نیست».(5)
و) «با کسی که می ترسی تو را به دروغ گویی متهم کند، سخن مگو».(6)
ز) «هر که نیتش نیکو باشد، رزقش، زیاد و هر که احسانش به خانواده اش نیکو باشد، عمرش طولانی می گردد».)(7)
3. شما از این سخن امام صادق علیه السلام چه برداشتی دارید: «یک سوم عقل در معاشرت نیکو داشتن با مردم است».(8)
ص:156
4. به نظر شما چه پیامی در این کلام امام صادق علیه السلام نهفته است: «هر کس نیتش نیکو باشد، رزقش زیاد می شود».(1)
5. برداشت شما از این سخن امام صادق علیه السلام چیست: «هر کس احسانش به خانواده اش نیکو باشد، عمرش طولانی می شود».(2)
ص:157
بخش یازدهم: ماه ذی قعده
زیر فصل ها
مناسبت اول: یکم ذی قعده، ولادت حضرت معصومه علیها السلام و روز ملی دختران
مناسبت دوم: یکم تا هفتم ذی قعده، هفته حج
مناسبت سوم: یازدهم ذی قعده، ولادت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام
مناسبت چهارم: یکم تا یازدهم ذی قعده، دهه کرامت
مناسبت پنجم: بیست وسوم ذی قعده، روز زیارت امام رضا علیه السلام از دور و نزدیک
مناسبت ششم: بیست وپنجم ذی قعده، روز دحوالارض (پهن شدن زمین از زیر کعبه بر روی آب)
مناسبت هفتم: سی ام ذی قعده، شهادت امام جواد علیه السلام
مناسبت اول: یکم ذی قعده، ولادت حضرت معصومه علیها السلام و روز ملی دختران
* یادآوری: پرسش های این مناسبت، تکمیلی است.
1. شما روز ولادت حضرت معصومه علیها السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. به نظر شما چه ابعادی از شخصیت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام می تواند الگوی دختران ما باشد؟
3. آیا می دانید چرا حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به لقب کریمه اهل بیت علیهم السلام معروف شده است؟
4. به نظر شما هدف از نام گذاری روز میلاد حضرت معصومه علیها السلام به نام «روز ملی دختران» چه بوده است؟
مناسبت دوم: یکم تا هفتم ذی قعده، هفته حج
1. به نظر شما مشترک بودن قبله مسلمانان چه نقشی می تواند در ایجاد وحدت بین آنها داشته باشد؟
ص:158
2. از مشترکات دینی بین مسلمانان چقدر اطلاع دارید؟
پاسخ:
(پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، قبله، قرآن، نماز، حج، عمره و....)
3. به نظر شما چگونه می توان مشترکات دینی بین مسلمانان را تقویت کرد؟
4. اجتماع عظیم و متحد مسلمانان در فریضه حج در ایجاد وحدت بین آنها چه نقشی دارد؟
5. به نظر شما یک پارچگی و اتحاد مسلمانان در فریضه عظیم حج چه تأثیری بر غیر مسلمانان دارد؟ چرا؟
6. به نظر شما اگر مسلمانان همان گونه که در فریضه حج، یک پارچه و متحدند در همه مسائل این گونه باشند، وضع جهان اسلام چه تغییری خواهد کرد؟
7. چقدر توانستید با حجاج دیگر کشورهای اسلامی ارتباط دوستانه پیدا کنید؟
8. به نظر شما، دستور اسلام به انجام فریضه وحدت ساز حج، دربردارنده چه پیامی برای مسلمانان است؟
9. از اینکه توفیق فریضه عظیم حج را پیدا کرده اید، چه احساسی دارید؟
10. کدام یک از اعمال حج، برای شما جذابیت و لذت بیشتری داشت؟ چرا؟
11. به نظر شما مسئله برائت از مشرکین در حج، چه کسانی را در جهان امروز مورد هدف قرار می دهد؟
12. شما زیارت خانه خدا را تا چه حد در ایجاد تحول درونی انسان ها
ص:159
مؤثر می دانید؟ چرا؟
13. وقتی به خانه خدا، کعبه، نگاه می کردید، چه حالی به شما دست می داد؟
14. چگونه با کعبه و مدینه وداع کردید؟
15. شیرین ترین خاطره سفر زیارتی شما به خانه خدا چه بوده است؟
16. برداشت شما از آیه شریفه «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ» چیست؟(1)
17. به نظر شما شرط قبولی حج چیست؟
18. به نظر شما حاجی واقعی ماندن چقدر از حاجی شدن مهم تر است؟ چرا؟
19. فریضه عظیم حج را در یک جمله توصیف کنید.
20. آیا در فضیلت انجام فریضه حج چیزی می دانید؟
پاسخ:
(الف) امام علی علیه السلام : «انجام دهنده حج یا عمره، میهمان خداست و خداوند به او آمرزش هدیه می دهد».(2)
ب) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «هر کس حج خانه خدا را به جا آورد و سخن زشت و فسقی از او سر نزند، از گناهانش بیرون می رود، مانند روزی که از مادرش متولد شده است».(3)
ج) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «ثواب حج، بهشت است».)(4)
ص:160
21. آیا از آثار و برکات حج، چیزی می دانید؟
پاسخ:
(بنا بر روایات، به جای آوردن حج آثاری چون آرامش قلبی، سلامتی بدن، زیاد شدن رزق، استواری ایمان، فقرزدایی و پاک شدن گناهان دارد.)(1)
22. آیا می دانید عاقبت کسی که بی دلیل به حج نرود، چیست؟
پاسخ:
(عاقبت چنین فردی بنا بر روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، یهودی یا نصرانی محشور شدن در قیامت است.)(2)
مناسبت سوم: یازدهم ذی قعده، ولادت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام
1. شما روز ولادت حضرت رضا علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. اگر در چنین روز مبارکی در کنار حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام بودید، چه می کردید؟
3. آیا از سخنان نورانی امام رضا علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) «پاکیزگی از اخلاق پیامبران است».(3)
ب) «سکوت، دری از درهای حکمت است».(4)
ج) «دوست هر کس، عقل او و دشمنش، جهل اوست».(5)
ص:161
د) «عطر زدن از اخلاق پیامبران است».(1)
ه_) «کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد، از ما نیست».)(2)
4. به نظر شما چه هشداری در این سخن امام رضا علیه السلام نهفته است؟ «بخل ورزیدن آبروی انسان را می برد».(3)
5. برداشت شما از این کلام امام رضا علیه السلام چیست: «گناهان صغیره، راهی به سوی گناهان کبیره است».(4)
6. شما چه هشداری را در این سخن امام رضا علیه السلام می بینید: «کسی که تقوا ندارد، دین ندارد».(5)
مناسبت چهارم: یکم تا یازدهم ذی قعده، دهه کرامت
1. منظور از دهه کرامت چیست؟
پاسخ:
(ده روزی که در میانه ولادت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و ولادت حضرت امام رضا علیه السلام قرار دارد، دهه کرامت نام گرفته است.)
2. آیا می دانید چرا این دهه به دهه کرامت نامیده شده است؟
پاسخ:
(زیرا حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و حضرت رضا علیه السلام هر دو
ص:162
دارای صفت کرامت هستند.)
3. به نظر شما چگونه می توان دهه کرامت را گرامی داشت؟
4. سالی چند بار به زیارت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و حضرت رضا علیه السلام مشرف می شوید؟
مناسبت پنجم: بیست وسوم ذی قعده، روز زیارت امام رضا علیه السلام از دور و نزدیک
1. آیا از مناسبت مهم امروز اطلاعی دارید؟
پاسخ:
(به نقلی، امروز، روز شهادت امام رضا علیه السلام است و زیارت آن حضرت در این روز از دور و نزدیک استحباب دارد.)(1)
2. چقدر با زیارت امام رضا علیه السلام از راه دور مأنوسید؟
3. شما چگونه از راه دور زیارت امام رضا علیه السلام را به جا می آورید؟
پاسخ:
(1. با یک سلام به آن حضرت؛ 2. با خواندن دعاهای واردشده در زیارت آن حضرت.)
مناسبت ششم: بیست وپنجم ذی قعده، روز دحوالارض (پهن شدن زمین از زیر کعبه بر روی آب)
1. آیا می دانید دحوالارض به چه معناست؟
2. از فضیلت شب دحوالارض چه می دانید؟
ص:163
پاسخ:
(الف) از شب های شریفی است که رحمت خدا در آن نازل می شود و عبادت در آن پاداش فراوان دارد.
ب) امام رضا علیه السلام : «در این شب (دحوالارض) حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهما السلام متولد شدند و زمین از زیر کعبه پهن شد».)(1)
3. از فضیلت روزه گرفتن در روز دحوالارض چه می دانید؟
پاسخ:
(الف) امام رضا علیه السلام : «هر کس این روز را روزه بدارد، مثل آن است که شصت ماه روزه گرفته باشد».
ب) یکی از چهار روز سال است که در بین ایام تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است.
ج) هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت به سر آورد، ثواب عبادت صد سال برایش نوشته می شود.
د) برای روزه دار این روز، هرچه در میان آسمان و زمین است، استغفار می کند.)(2)
مناسبت هفتم: سی ام ذی قعده، شهادت امام جواد علیه السلام
* یادآوری: پرسش های این مناسبت، تکمیلی است.
1. در یک جمله، این روز غم بار را به محضر امام زمان علیه السلام تسلیت بگویید؟
2. اگر در چنین روزی، کنار قبر مطهر امام جواد علیه السلام بودید، چگونه
ص:164
عرض ارادت می کردید؟
3. به نظر شما، شیعیان در روز شهادت امام جواد علیه السلام چگونه می توانند خود را در غم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف شریک گردانند؟
ص:165
ص:166
بخش دوازدهم: ماه ذی حجه
زیر فصل ها
مناسبت اول: یکم ذی حجه، ازدواج امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام، روز ازدواج جوانان
مناسبت دوم: هفتم ذی حجه، شهادت امام باقر علیه السلام
مناسبت سوم: نهم ذ ی حجه، روز عرفه (روز نیایش)
مناسبت چهارم: نهم ذ ی حجه، شهادت حضرت مسلم علیه السلام
مناسبت پنجم: دهم ذی حجه، عید قربان
مناسبت ششم: نهم تا سیزدهم ذی حجه، ایام حج
مناسبت هفتم: پانزدهم ذی حجه، میلاد پرسرور امام هادی علیه السلام
مناسبت هشتم: هیجدهم ذی حجه، عید سعید غدیر خم، انتخاب امام علی علیه السلام از سوی خدا به جانشینی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
مناسبت نهم: بیست وچهارم ذی حجه، روز مباهله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران و روز انگشتربخشی حضرت علی علیه السلام
مناسبت دهم: بیست وپنجم ذی حجه، نزول سوره هل أتی (دهر) در شأن خانواده حضرت علی علیه السلام و روز خانواده
مناسبت اول: یکم ذی حجه، ازدواج امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام، روز ازدواج جوانان
1. به نظر شما هدف از نام گذاری روز ازدواج حضرت علی علیه السلام با حضرت زهرا علیها السلام به نام «روز ازدواج جوانان» چه بوده است؟
2. ازدواج حضرت علی علیه السلام با حضرت زهرا علیها السلام از چه ابعادی باید برای ما الگو باشد؟
3. معیارهای یک ازدواج سالم و اسلامی چیست؟
4. شما چه معیارهایی را برای انتخاب همسر اصل می دانید؟
5. به نظر شما هدف برخی افراد از دامن زدن به فرهنگ تجمل گرایی در امر ازدواج چیست؟
6. به نظر شما نبود معیاری دینی از آغاز تا پایان یک ازدواج چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
7. به نظر شما والدین تا چه حد می توانند در تسهیل ازدواج ها مؤثر باشند؟ چرا؟
ص:167
8. راه های ترویج ازدواج های آسان چیست؟
9. والدین سخت گیر در ازدواج تا چه حد در لغزش های جوانان محروم مانده از ازدواج مقصرند؟ چرا؟
10. به نظر شما ازدواج آسان و ساده، بهتر است یا تأخیر طولانی در ازدواج؟ چرا؟
11. الگو قرار دادن ازدواج حضرت علی علیه السلام با حضرت زهرا علیها السلام به چه معناست؟
12. شما علت به طلاق کشیده شدن ازدواج هایی را که همه معیارهای امروزه پسند مادی را با خود داشته است، در چه امری می دانید؟
13. ازدواج آسان و ازدواج دشوار را مقایسه کنید.
14. به چند مورد از آفت های برخی ازدواج های امروزی اشاره کنید.
15. آثار مثبت ازدواج های آسان را بگویید.
16. به نظر شما آیا در مهریه های بسیار سنگین، جز فخرفروشی و چشم و هم چشمی، فایده دیگری هم قابل تصور است؟
17. به نظر شما، دین داری، پاک دامنی و صداقت چه جایگاهی را در معیارهای انتخاب همسر دارد؟
18. شما از میان زندگی اشرافی بدون ایمان و زندگی ساده با ایمان، کدام را انتخاب می کنید؟ چرا؟
19. به چند مورد از ویژگی های یک ازدواج ناسالم و ناموفق اشاره کنید.
20. آیا از سخنان نورانی معصومین علیهم السلام در فضیلت ازدواج چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(الف) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «هر کس ازدواج کند، نصف دینش را
ص:168
حفظ کرده است».(1)
ب) امام صادق علیه السلام : «دو رکعت نماز فرد ازدواج کرده، از هفتاد نماز فرد مجرّد برتر است».(2)
ج) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «دو رکعت نماز فرد متأهل از هفتاد رکعت نماز فرد غیر متأهل بهتر است».(3)
21. به چند مورد از آثار و برکات ازدواج اشاره کنید.
پاسخ:
(در روایات آثاری برای ازدواج ذکر شده است که از آن جمله است: زیاد شدن روزی، نیکو شدن اخلاق، افزایش جوان مردی و....)(4)
22. برداشت شما از آیه شریفه: «زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاکند»،(5) چیست؟
مناسبت دوم: هفتم ذی حجه، شهادت امام باقر علیه السلام
* یادآوری: پرسش های این مناسبت، تکمیلی است.
1. به نظر شما رمز جاودانگی ائمه علیهم السلام در قلوب شیعیان چیست؟
2. آیا از مناسبت امروز اطلاعی دارید؟
3. در یک جمله کوتاه، شهادت امام باقر علیه السلام را به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تسلیت بگویید.
ص:169
4. به نظر شما صاحب عزای امروز چه کسی است؟
5. به نظر شما شیعیان در روز شهادت امام باقر علیه السلام چگونه می توانند خود را در غم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف شریک کنند؟
6. به نظر شما چرا دشمنان امام باقر علیه السلام تاب تحمل آن بزرگوار را نداشتند و آن حضرت را به شهادت رساندند؟
7. به نظر شما، شیعیان امام باقر علیه السلام چگونه می توانند از عهده بزرگداشت این روز غم بار برآیند؟
مناسبت سوم: نهم ذ ی حجه، روز عرفه (روز نیایش)
1. به نظر شما هدف از نام گذاری روز عرفه به نام «روز نیایش» چه بوده است؟
2. آیا از مناسبت امروز اطلاعی دارید؟ روز عرفه چه روزی است؟
3. شور مردم را برای شرکت در مراسم دعای عرفه چگونه می بینید؟ (چگونه دیدید؟)
4. تا به حال چند بار در مراسم دعای عرفه شرکت کرده اید؟ با چه انگیزه ای؟
5. از اهمیت روز عرفه چه می دانید؟
پاسخ:
(در روایت است که اگر کسی در ماه رمضان و شب های قدر آمرزیده نشده باشد، در روز عرفه، امید آمرزش او هست.)(1)
6. از فضیلت شب عرفه چه می دانید؟
پاسخ:
ص:170
(توبه در آن مقبول و دعا، مستجاب است و هر کس این شب را با عبادت صبح کند، اجر 170 سال عبادت را دارد.)
7. آیا از اعمال شب عرفه چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. دعاهای مخصوص شب عرفه، 2. زیارت امام حسین علیه السلام)(1)
8. آیا از اعمال مستحبی روز عرفه چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. غسل پیش از ظهر، 2. زیارت امام حسین علیه السلام، 3. دو رکعت نماز پس از نماز عصر و قبل از دعای عرفه، 4. روزه، 5. دعای 47 صحیفه سجادیه، 6. دعای امام حسین علیه السلام در عرفه و دعاهای دیگر.)(2)
9. برداشت شما از این آیه شریفه (از قول پیامبر) چیست: «اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی کند».(3)
10. به نظر شما چه پیامی در این سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهفته است: «ترک دعا، معصیت است».(4)
11. در این کلام امام صادق علیه السلام چه الگویی معرفی شده است: «امیر مؤمنان علی علیه السلام، مردی بود که بسیار دعا می کرد».(5)
12. به نظر شما چه درسی در این کلام نورانی علوی نهفته است: «زیاد دعا
ص:171
کن تا از گزند شیطان در امان بمانی».(1)
13. به نظر شما چه درس مهمی در این سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نهفته است: «درهای بلا را با دعا کردن ببندید».(2)
14. آیا از کلمات معصومین علیهم السلام در فضیلت دعا کردن چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. امام سجاد علیه السلام : «دعا، بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می کند».(3)
2. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : «عاجزترین مردم کسی است که از دعا کردن عاجز باشد».)(4)
15. چقدر با دعا مأنوسید؟ معمولاً چه دعاهایی می خوانید؟
16. آیا باید دعا کردن حتماً به زبان عربی باشد؟
17. به چند مورد از درخواست های همیشگی تان از خدا اشاره کنید.
18. از شرایط استجابت دعا چه می دانید؟
پاسخ:
(در روایات به این موارد اشاره شده است: معرفت به خدا، لقمه حلال، حضور قلب، تضرع، خوش بین بودن به خدا، اصرار و پافشاری، فرستادن صلوات، شفیع قرار دادن صالحان و....)(5)
ص:172
19. به نظر شما چرا گناه کردن از استجابت دعا جلوگیری می کند؟
20. آیا از آداب دعا کردن چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. بسم الله گفتن، 2. تمجید خدا، 3. صلوات، 4. شفیع قرار دادن صالحان، 5. تضرع، 6. اقرار به گناهان، 7. به جا آوردن دو رکعت نماز، 8. زیاد ندانستن حاجت خود، 9. بلندی همت در دعا، 10. دعا کردن برای دیگران، 11. دعا کردن پنهانی، 12. دعا کردن دسته جمعی، 13. خوش بین بودن به اجابت، 14. انتخاب زمان مناسب.)
21. مهم ترین دعای شما در روز عرفه چیست؟
22. به چند مورد از آثار معنوی و روحی مناجات با خدا اشاره کنید.
مناسبت چهارم: نهم ذ ی حجه، شهادت حضرت مسلم علیه السلام
1. از شخصیت و زندگی حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام چه می دانید؟
2. حضرت مسلم علیه السلام در قیام امام حسین علیه السلام چه نقشی ایفا کرد؟
3. شهادت حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام را در یک جمله به محضر امام زمان علیه السلام تسلیت بگویید.
4. به نظر شما چه عواملی سبب شد مردم کوفه نسبت به حضرت مسلم علیه السلام بی وفایی و پیمان شکنی کنند؟
ص:173
مناسبت پنجم: دهم ذی حجه، عید قربان
1. شما در روز عید قربان چه اعمالی انجام می دهید؟
2. شما عید قربان را چگونه گرامی می دارید؟
3. آیا از فضیلت و اعمال مستحبی شب عید قربان چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. یکی از چهار شبی است که احیای آن مستحب است.
2. درهای آسمان در این شب باز است.
3. زیارت امام حسین علیه السلام در این شب، سنت است.)
4. آیا از اعمال روز عید قربان چیزی می دانید؟
پاسخ:
(1. غسل (سنت تأکیدشده است)؛ 2. نماز عید قربان؛ 3. خواندن دعای ندبه؛ 4. قربانی کردن (سنت تأکیدشده است)؛ 5. خواندن دعای ویژه عید قربان.)
5. از آثار و برکات سنت قربانی کردن در روز عید قربان به یکی دو مورد اشاره کنید.
6. عید سعید قربان را در یک جمله به مسلمانان تبریک بگویید.
مناسبت ششم: نهم تا سیزدهم ذی حجه، ایام حج
* یادآوری: پرسش های این مناسبت به تفصیل در مناسبت هفته حج آمده است.
ص:174
مناسبت هفتم: پانزدهم ذی حجه، میلاد پرسرور امام هادی علیه السلام
* یادآوری: پرسش های این مناسبت، تکمیلی است.
1. شما روز میلاد امام هادی علیه السلام را چگونه گرامی می دارید؟
2. این روز را در یک جمله به شیعیان تبریک بگویید.
3. آیا از کلمات نورانی امام هادی علیه السلام چیزی به خاطر دارید؟
پاسخ:
(1. «مردم در دنیا با اموال و در آخرت با اعمالشان روبه رویند.»(1) 2. «بخل ورزی، ناپسندترین خُلق هاست.»)(2)
4. در این سخن امام هادی علیه السلام چه پیامی نهفته است: «حسد، حسنات را محو می کند.»(3)
5. به نظر شما، امام هادی علیه السلام در این کلام چه درسی به ما داده است: «از همه متواضع تر کسی است که از همه صبورتر باشد».(4)
مناسبت هشتم: هیجدهم ذی حجه، عید سعید غدیر خم، انتخاب امام علی علیه السلام از سوی خدا به جانشینی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
1. آیا می دانید در غدیر خم چه واقعه ای رخ داده است؟
2. شما عید غدیر خم را چگونه جشن می گیرید؟
ص:175
3. آیا از آداب روز عید غدیر چیزی می دانید؟
پاسخ:
(پوشیدن لباس نیکو، شاد کردن مؤمنان، اطعام و انفاق، صله رحم، عطر زدن، رسیدگی به اهل خانه.)(1)
4. از بزرگی و عظمت این عید چه می دانید؟
پاسخ:
(1. عید بزرگ خدا و عید آل محمد صلی الله علیه و آله و عظیم ترین اعیاد است.
در آسمان ها به نام عهد معهود و در زمین به نام روز میثاق، معروف است.)(2)
5. از اعمال روز عید غدیر خم به یک مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(صلوات، روزه گرفتن، دعای ندبه، یاد اهل بیت علیهم السلام، غسل، زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام.)(3)
6. از فضیلت روزه عید غدیر چه می دانید؟
پاسخ:
(کفاره شصت سال و در خبری برابر با روزه عمر دنیا است)(4)
7. آیا جمله ای را که با آن در عید غدیر به مؤمنان تهنیت می گویند، می دانید؟
ص:176
پاسخ:
(«الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین و الأئمه علیهم السلام.)(1)
8. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روز غدیر چه دستوری از طرف خدا داشت؟
9. آیا می دانید در روز غدیر کدام آیه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شد؟
پاسخ:
(«الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا».)(2)
10. از کتاب های مربوط به اثبات حقانیت ولایت و امامت حضرت علی علیه السلام به یک مورد اشاره کنید.
پاسخ:
(الغدیر/ علامه امینی رحمه الله، المراجعات/ علامه سید شرف الدین، شب های پیشاور/ سلطان الواعظین شیرازی.)
11. از کتاب شریف «الغدیر» چقدر آگاهی دارید؟ چه ویژگی هایی دارد؟
12. معنای این سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چیست؟ «من کنتُ مولاه فهذا علیُّ مولاه».
13. آیا تا به حال خطبه غدیر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را خوانده اید؟ موضوع اصلی این خطبه چیست؟
مناسبت نهم: بیست وچهارم ذی حجه، روز مباهله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران و روز انگشتربخشی حضرت
ص:177
علی علیه السلام
1. از واقعه مباهله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه می دانید؟
2 آیا می دانید مباهله به چه معنایی است؟
پاسخ:
(مباهله به معنی تضرع دو گروه مخالف به درگاه الهی و تقاضای لعنت و هلاکت برای طرف مقابل.)
3. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه کسانی را همراه خود برای مباهله آورد؟
پاسخ:
(حضرت علی علیه السلام، حضرت زهرا علیها السلام، حضرت امام حسین علیه السلام، حضرت امام حسن علیه السلام.)
4. آیا می دانید نتیجه مباهله چه اتفاقی بود؟ (هنگامی که نگاه آنان بر پیامبر و همراهان آن حضرت افتاد و حقیقت و حقانیت آنها و آثار عذاب را حتمی یافتند، استدعای مصالحه و قبول جزیه کردند.)
5. اینکه در آیه مربوط به مباهله از حضرت علی علیه السلام به نفس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یاد می شود نشان دهنده چه فضیلتی است؟
6. از اعمال روز مباهله چه می دانید؟
پاسخ:
(روزه، دو رکعت نماز، خواندن دعای مباهله.)(1)
7. آیا می دانید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با سران کدام یک از أدیان مباهله کرد؟ (مسیحیان نجران)
ص:178
8. آیا می دانید چرا سران مسیحیان در روز مباهله جرئت انجام مباهله را نداشتند؟
9. به نظر شما پیروزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مباهله، چه حقیقتی را درباره دین اسلام اثبات کرد؟
10. از واقعه انگشتر بخشیدن حضرت علی علیه السلام در رکوع نماز چه می دانید؟
مناسبت دهم: بیست وپنجم ذی حجه، نزول سوره هل أتی (دهر) در شأن خانواده حضرت علی علیه السلام و روز خانواده
1. آیا می دانید سوره انسان (دهر) در شأن چه کسانی نازل شده است؟
2. آیا از شأن نزول سوره هل اتی (انسان) چیزی می دانید؟
پاسخ:
(حضرت علی علیه السلام و همسر و دو فرزندش سه روز را روزه داشتند. هنگام افطار در هر سه روز، مقدار طعام اندکی که داشتند، به فقیر دادند که خدا این سوره را در شأن آنها نازل کرد.)(1)
3. شما چه خانواده ای را در اسلام، الگوی تمام خانواده ها می دانید؟ چرا؟
4. به نظر شما معیارهای یک خانواده موفق اسلامی چیست؟
5. به نظر شما هدف از نام گذاری روز نزول سوره انسان به نام روز خانواده چه بوده است؟
6. به نظر شما خانواده ای که در رسیدگی به فقیران، اهل کوتاهی کردن نیست، چه پاداشی نزد خدا در دنیا و آخرت دارد؟
ص:179
7. به نظر شما الگوپذیری فرهنگ اهل بیت علیهم السلام تا چه حد در استحکام بنیان خانواده ها مؤثر است؟ چرا؟